وقتی دعای نیکان نیز مستجاب نمی‌شود!

خداوند متعال دو فرشته را مأمور کرد تا شهری را با اهلش ویران کنند.

زمانی که آن دو فرشته به شهر رسیدند، مردی را یافتند که در حال دعا و تضرع در برابر خداوند بود.

یکی از آن دو فرشته به دیگری گفت: این فرد عابد را نمی‌بینی [آیا می‌خواهی شهر را با او ویران کنی]؟!

آن دیگری گفت: می‌بینمش؛ ولی آنچه خدا به من دستور داده را انجام می‌دهم.

آن ملک گفت: ولی من تا زمانی که از خداوند متعال کسب تکلیف نکنم، دست‌به‌کاری نمی‌زنم.

لذا به خداوند متعال عرض کرد: پروردگارا، همانا من به آن شهر رفتم. در آن شهر فلان بنده تو را یافتم که در حال عبادت و تضرع بود [آیا باوجودآن بنده عابد، شهر را ویران سازیم؟!]

خداوند فرمود:

به آن چیزی که به تو دستور دادم عمل کن؛ زیرا آن فرد هیچ‌گاه به خاطر من [نسبت به گناهان و خطاهای دیگران] غضبناک و خشمگین نشده است [و هیچ اقدامی در تغییر آن گناهان انجام نداده است] ¹

 

آری. تنها در فکر خود بودن کافی نیست. باید در فکر اصلاح دیگران هم بود.

رابطه با خالق را باید به رابطه با مخلوق گره زد.

باید در عین اینکه در فکر اصلاح خودمان هستیم، نسبت به اصلاح دیگران نیز اهتمام داشته باشیم.

والا حکایت ما مثل داستان سرنشینان آن کشتی می‌شود که یکی جای خود را سوراخ کرد؛ ولی چون کسی مانع از کار او نشد، در اثر سوراخ کردن آن‌یک نقطه، تمام کشتی باسرنشینانش غرق شد.

 

در مورد امر معروف و نهی از منکر هم‌چنین است.

اگر مردم نسبت به منکرات همدیگر بی‌تفاوت شوند، زمانی فرامی‌رسد که انسان‌های بدکردار مسلط بر جامعه می‌شوند. در این هنگام است که اصلاح جامعه سخت می‌شود. به‌طوری‌که عواقب آن تمامی افراد جامعه را خواهد گرفت. چه انسان‌های بدکردار؛ و چه انسان‌های خوش کرداری که نسبت به اصلاح دیگران بی‌تفاوت بودند.

 

از امام رضا علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

لَتَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ أَوْ لَیُسْتَعْمَلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرَارُکُمْ فَیَدْعُو خِیَارُکُمْ فَلَا یُسْتَجَابُ لَهُمْ.²

امربه‌معروف و نهى از منکر کنید، وگرنه خدا بدان شمارا بر نیکانتان مسلط مى ‏کند، و چون چنین شود، هر چه نیکان دعا کنند خدا مستجاب نخواهد کرد.

 

البته احتمال دارد مراد از «فَیَدْعُو خِیَارُکُمْ فَلَا یُسْتَجَابُ لَهُمْ» این باشد که اگر امربه‌معروف ترک شود و انسان‌های بدکردار مسلط شوند، در این هنگام کار از کار گذشته است و هرچه نیکان تلاش کنند تا جامعه را اصلاح کنند، کسی حرف آنان گوش نمی‌دهد.

ولی به‌هرحال این عدم استجابت دعا یا عدم توجه با امرونهی نیکان، بلایی است که گریبان گیر آنان خواهد شد.

 

پاورقی:

1. الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏5، ص: 58 (روایتی از امام صادق علیه السلام)

2. همان منبع ؛ ص56