دو نکتۀ لطیف دربارۀ اسم "الحیّ" خداوند
یکی از اسماء خداوند، نام مبارک «حیّ» است. همچنان که در قرآن کریم می‌خوانیم:
«اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّوم...»1
«هُوَ الْحَیُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُو...»2
«وَ تَوَکَّلْ عَلَى الْحَیِّ الَّذی لا یَمُوت...»3
دربارۀ این اسم خداوند دو نکتۀ لطیف وجود دارد:
نکتۀ اول: اسم "حىّ" به معناى کسى است که حیاتى ثابت داشته باشد؛ زیرا این کلمه صفت مشبه است و مانند سایر صفات مشبهه، دلالت بر دوام و ثبات دارد. برخلاف موجودات زندۀ عالم خلقت که حیات آن‌ها عارضى است و لذا زمانی زندهاند و سپس مىمیرند.
نکتۀ دوم: حیات حقیقى، حیات خداوند است؛ زیرا حیات حقیقى باید طورى باشد که ذاتاً مرگ پذیر نباشد و عارض شدن مرگ بر آن محال باشد و این مسئله قابل‌تصور نیست مگر به اینکه حیات عین ذات حىّ باشد، نه عارض بر ذات او؛ و چون صفات خداوند عین ذات خدویند است، صفات او هم مثل زات او فناپذیر نیست؛ و همچنین این مسئله قابل‌تصور نیست مگر به اینکه حیات از خودش باشد نه اینکه دیگرى به او داده باشد؛ برخلاف موجودات زنده عالم خلقت که حیاتشان را از خداوند گرفته‌اند.4
پی‌نوشت:
1. سوره بقره، آیه 255
2. سوره غافر، آیه 65
3. سوره فرقان، آیه 58
4. برگرفته از المیزان فی تفسیر القرآن، ج2، ص: 328