شناختن امام، وابسته به شناختن پیامبر(ص) است
از زراره نقل شده که به امام صادق علیهالسلام عرض کرد: فدایت گردم؛ اگر من زمان غیبت حضرت قائم علیهالسلام را درک کردم چهکار کنم؟
حضرت فرمود:
«إِذَا أَدْرَکْتَ هَذَا الزَّمَانَ فَادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ»
اى زراره؛ اگر آن زمان را درک کردی، با این دعا از خدا بخواه:
«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی»[1]
خداوندا خودت را به من بشناسان؛ زیرا اگر تو خودت را به من نشناسانى، من رسولت را نخواهم شناخت. خداوندا پیغمبرت را به من بشناسان؛ زیرا اگر تو پیغمبرت را بمن نشناسانى، من حجت ترا نخواهم شناخت. خداوندا حجت خود را به من بشناسان؛ زیرا اگر تو حجتت را بمن نشناسانى، از طریق دینم گمراه میشوم.
از عبارت «اللَّهُمَ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ» استفاده میشود که شناختن حجت الهی (امام) وابسته به معرفت پیامبر صلیالله علیه و آله و سلم است.
مرحوم علامه محمدباقر مجلسی چند دلیل بر این مطلب اقامه کرده است:
1.پی بردن به حجیت حجت بهوسیلهی نص رسول است.
2. عظمت خلیفه از عظمت مستخلف شناخته میشود؛ زیرا او نائب و قائممقام مستخلف است.
3. هر دلیلی که وجود پیامبر را لازم بداند، همان دلیل، وجود حجت الهی که جانشین پیامبر است را هم لازم میداند. معرفت خدا و شناخت آنچه باعث رضایت یا سخط او میشود؛ و اینکه باعث انتظام امور خلق میشود و پیامبر آنها از به صلاح دعوت میکند و از شر و فساد بازمیدارد شریعت و دین را برای آنها بیان میکند و آنها را از خروج از صراط مستقیم منع میکند.
4. چارهای نیست از اینکه کسی که بعد از وفات پیامبر جانشین میشود در علم و عمل و اخلاق و کمالات مثل پیامبر باشد تا مردم را به آنچه پیامبر دعوت میکرد دعوت کند و از دین و شریعت او محافظت کند و از خطا و زلل معصوم باشد.
کسی که پیامبر را به این صفات نشناسد بلکه او را پادشاه و سلطانی بداند که بر بنای اجتهاد و تخمین عمل میکند، کسی را جانشین او خواهد کرد که او هم صفات او را نداشته باشد همانطور که مخالفین چنین کردند.
5. همچنین چنین استدلال شده که هرکس به موقتی بودن زندگی پیامبر که بشر است علم داشته باشد، خواهد فهمید که او باید جانشینی داشته باشد.[2]