نحوۀ قضاوت حضرت مهدی علیهالسلام در عصر ظهور
از امام صادق علیهالسلام روایت شده که فرمودند:
«إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهمالسلام) حَکَمَ بَیْنَ النَّاسِ بِحُکْمِ دَاوُدَ لَا یَحْتَاجُ إِلَی بَیِّنَةٍ یُلْهِمُهُ اللَّهُ تَعَالَی فَیَحْکُمُ بِعِلْمِهِ وَ یُخْبِرُ کُلَّ قَوْمٍ بِمَا اسْتَبْطَنُوهُ وَ یَعْرِفُ وَلِیَّهُ مِنْ عَدُوِّهِ بِالتَّوَسُّمِ»[1]
هنگامی که قائم آلمحمد (علیهمالسلام) قیام نماید، به حکم حضرت داود (علی نبینا و آله و علیهالسلام) در میان مردم حکم خواهد کرد؛ آن حضرت نیازمند به گواه و شاهد نخواهد بود و خداوند متعال به او الهام میفرماید و او از روی علم خدادادیاش داوری خواهد کرد و هر گروهى را به آنچه در باطن خویش دارند خبر مىدهد و دوست خود را از دشمن به هوشمندی و فراست خواهد شناخت.
وجه شباهت داوری حضرت مهدی علیهالسلام به قضاوت حضرت داود علیهالسلام ممکن است در قضاوت هردو براساس علم خدادادی و عدم نیاز به بینه باشد که در ادامۀ حدیث با عبارت «لَا یَحْتَاجُ إِلَی بَیِّنَةٍ یُلْهِمُهُ اللَّهُ تَعَالَی فَیَحْکُمُ بِعِلْمِهِ» بیان شده است.
همچنین ممکن است عبارت «حَکَمَ بَیْنَ النَّاسِ بِحُکْمِ دَاوُدَ» اشاره به آیهای از قرآن کریم داشته باشد که برطبق آن خداوند به حضرت داود علیهالسلام فرمود: «یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى»[2] (اى داود ما تو را جانشین خود در زمین قرار دادیم؛ پس در میان مردم به حق داورى کن و از هواى نفس پیروى منما). براین اساس حضرت مهدی علیهالسلام مانند حضرت داود علیهالسلام مأموریت خواهد یافت تا از طرف خداوند در میان مردم به حق و به دور از هوای نفس داوری نماید.
نکتۀ دیگر این روایت در عدم نیاز حضرت مهدی علیهالسلام به گواه و شاهد در قضاوتشان است؛ زیرا خداوند حضرت مهدی علیهالسلام را از غیب آگاه خواهد کرد و حق و باطل را به روشنی برای حضرت مشخص خواهد کرد، آن حضرت در قضاوت خود نیازی به شاهد نخواهد داشت.
علاوهبراین قضاوت براساس شهادت شاهدان ممکن است مفاسدی به دنبال داشته باشد؛ از جمله اینکه ممکن است شاهدان به دروغ شهادت بدهند و در اثر آن صاحب حق به حق خود نرسد؛ درحالیکه این احتمال در قضاوتهای حضرت مهدی علیهالسلام که براساس علم غیب و علم خدادادی که عین حقیقت و واقعیت است منتفی میباشد.
خبر دادن از بواطن افراد وشناسایی دوست از دشمن هم براساس همان علم غیب و علم خدادادی است که خداوند به حضرت مهدی علیهالسلام عنایت خواهد کرد.