تفاوت معنای «خوف» با «خَشیَت»
مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب «اوصاف الاشراف» دربارۀ تفاوت «خوف» و «خَشیَة» نکتۀ زیبایی فرموده اند و آن این است که:
«هرچند در لغت خوف و خشیت به یک معنی هستند؛ ولی در عرف ارباب قلوب بین این دو فرقی وجود دارد و آن این‌که خوف عبارت است از آزردگی نفس از عقاب متوقَّعی که به سبب ارتکاب منهیات و کوتاهی در عبادات، انسان را تهدید می‌کند؛ ولی خشیت عبارت است از حالتی که هنگام درک عظمت خداوند متعال و هیبت او به انسان دست می دهد.[1]
به همین خاطر است که در قرآن کریم خشیت از خداوند به علماء نسبت داده شده است؛ یعنی همان کسانی که نسبت به عظمت پروردگار آگاهی و ادراک دارند:
«إِنَّما یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماء»[2]
از میان بندگان فقط علماء از او خشیت دارند.
از این آیه استفاده میشود که:
عالم واقعی عالمی است که علم او باعث ادراک عظمت پروردگارش شود و او را در مقابل پروردگارش خاشع گرداند.