مؤمن از یکی از سه بلا خلاصی ندارد
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمودند:
«مَا أَفْلَتَ الْمُؤْمِنُ مِنْ وَاحِدَةٍ مِنْ ثَلَاثٍ وَ لَرُبَّمَا اجْتَمَعَتِ الثَّلَاثُ عَلَیْهِ إِمَّا بُغْضُ مَنْ یَکُونُ مَعَهُ فِی الدَّارِ یُغْلِقُ عَلَیْهِ بَابَهُ یُؤْذِیهِ أَوْ جَارٌ یُؤْذِیهِ أَوْ مَنْ فِی طَرِیقِهِ إِلَى حَوَائِجِهِ یُؤْذِیهِ وَ لَوْ أَنَّ مُؤْمِناً عَلَى قُلَّةِ جَبَلٍ لَبَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ شَیْطَاناً یُؤْذِیهِ وَ یَجْعَلُ اللَّهُ لَهُ مِنْ إِیمَانِهِ أُنْساً لَا یَسْتَوْحِشُ مَعَهُ إِلَى أَحَدٍ»[1]
مؤمن از یکی از سه بلا خلاصی ندارد و گاهى هر سه بلا بر او هجوم مى آورند:
یا افراد اهل خانه‌اش آزارش مى دهند، یا همسایه آزارش مى دهد، یا به وسیله مردم سر گذر مورد آزار واقع مى شود. مؤمن، اگر به قلّه کوهى پناه ببرد، خداوند، شیطان (جن و انس)[2] را برمى انگیزد تا او را آزار دهد. (با وجود این) خداوند تعالى ایمان او را مایۀ انس و آرامش او قرار مى دهد تا از هیچ کس وحشت نکند.
مرحوم علامه محمد باقر مجلسی هدف این روایت و امثال آن را تشویق مؤمنین برای آماده‌سازی خود برای تحمل سختی‌ها و مصائب به وسیلۀ صبر و شکر و راضی بودن به قضاء خداوند معرفی می‌کند.
سؤالی که پیش می‌آید این است که چرا خداوند گاهی اجازه می‌دهد تا شیاطین جن و شیاطین انس که همان انسانهای شیطان صفت و اعوان ابلیس هستند بر انسان مسلط شده و به او آزار برسانند؟
علامۀ محمد باقر مجلسی در ذیل روایت فوق، هفت حکمت را برای دلیل این مسئله ذکر کرده است:
ا. آزار رساندن شیاطین جن و انس به مؤمن، کفارۀ گناهان او محسوب میشود.
2. این مسئله آزمایشی برای مؤمن و امتحان درجۀ صبر او برای قرار دادنش در درجۀ صابران است.
3. بی‌رغبت کردن مؤمن نسبت به دنیا تا مؤمن فریفتۀ دنیا نشده و هنگام مرگ به راحتی از آن دل بکند.
4. روی آوردن مؤمن به خداوند و تضرع و دعا از محضر باری تعالی برای رفع این بلایا.
5. (دلبسته نبودن به مخلوقات) و ترس از مخلوقات (-ی که او را از خدا بازدارد) و انس به ربّ العالمین.
6. اکرام مؤمن با بالابردن درجۀ او به وسیلۀ صبر در برابر این نوع بلایا.
7. تشدید عقوبت این شیاطین در آخرت و در نتیجۀ آن مسرور شدن مؤمنین نسبت به عذاب شدن دشمنشان.[3]