درسی از صفحه دویست و سوم قرآن کریم
با مراجعه به قرآن کریم، می بینیم که زکات علاوه بر پاک کردن مال، چیز دیگری را هم طهارت میدهد و آن عبارت است از خود زکاتدهنده ...
- ۲۲ بهمن ۰۲ ، ۱۰:۱۴
کسانى که اموال خود را در راه خدا انفاق مىکنند سپس به دنبال انفاقى که کردهاند منت نمىگذارند و آزارى نمىرسانند پاداش آنها، نزد پروردگارشان است ...
انفاق در لغت به معناى اخراج مال از ملک و در اصطلاح قرآن، اعمّ از مال و غیر مال و از واجب و غیر واجب است. برخی از آثار انفاق در قرآن کریم عبارتند از:
درسی از صفحه صد و نود و نه قرآن کریم
از ابىامامهباهلى نقل شده و در روایت مرفوعى نیز روایت شده که آیات 75 الی 78 سوره توبه درباره «ثَعْلَبَةَ بْنِ حَاطِب» که مردى از انصار بود نازل شد و او مردى بود که به رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله عرض کرد: از خدا بخواه تا مالى روزى من گرداند.
در روایات اهل بیت علیهمالسلام برای موضوعات مختلفی زکات تعریف شده است. در روایات زیر زکات موضوعات مختلف اینچنین بیان شده است:
خداوند آیات 63 الی 76 سوره فرقان، سیزده صفت از صفات بندگان خداوند رحمان را بیان مىکند که بعضى به جنبه هاى اعتقادى ارتباط دارند، و برخى اخلاقى، و پاره اى اجتماعى، قسمتى جنبه فردى دارد و بخش دیگرى جمعى است، و رویهمرفته مجموعه اى است از والاترین ارزشهای انسانى.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که وقتی آیۀ «وَ الَّذینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا یُنْفِقُونَها فی سَبیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلیمٍ» نازل شد، فرمودند:
هر مالى که زکات آن داده شود، کنز نیست (و جمع کنندۀ آن مشمول آیۀ فوق نمیشود) اگرچه در زیر هفت زمین باشد و هر مالی که زکات آن پرداخت نشود، کنز است، اگرچه روى زمین باشد.
خداوند در آیه 41 سوره انفال میفرماید: «بدانید هر گونه غنیمتى به شما رسد خمس آن براى خدا و براى پیامبر و براى ذى القربى و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه است» ...
درسی از صفحه صد و نهم قرآن کریم
خداوند در قرآن کریم مفاد پیمانی که از بنیاسرائیل گرفته بود را حکایت میکند. بر اساس این پیماننامه، بنیاسرائیل در قبال عمل نمودن به چند پیمان، مستوجب یاری خداوند و آمرزش گناهان و دخول در بهشت میشدند. در آنجا که میفرماید:
درسی از صفحه شصت و دوم قرآن کریم
شما هرگز به حقیقت برّ و نیکى نمى رسید مگر اینکه ازآنچه دوست مى دارید درراه خدا انفاق کنید.
درسی از صفحه چهل و ششم قرآن کریم
خداوند در قرآن کریم ویژگیهای فقرائی که شایسته است برای انفاق کردن در اولویت قرار بگیرند را چنین بیان میفرماید:
درسی از صفحه چهل و پنجم قرآن کریم
انسان وقتی میخواهد انفاق کند، دو وعده سراغ او میآیند:
درسی از صفحه چهل و چهارم قرآن کریم
گفتار پسندیده (در برابر نیازمندان) و عفو و گذشت (از خشونتهاى آنان) از بخششى که آزارى به دنبال آن باشد بهتر است.
درسی از صفحه چهل و دوم قرآن کریم
اى کسانى که ایمان آورده اید، از آنچه به شما عطا کرده ایم انفاق کنید، پیش از آنکه روزى بیاید که در آن نه دادوستدی هست و نه رفاقتى و نه شفاعتى.
یکی از صفات نیکوکاران این است که از چیزی که خودشان دوستش دارند انفاق میکنند. خداوند در قرآن کریم میفرماید:
درسی از صفحه بیست و ششم قرآن کریم
«طَیِّبات» به معنی روزیهای پاکیزه، در قرآن کریم در دو مورد استعمال شده است:
شخصی به امام صادق علیهالسلام عرض کرد: دو آیه در قرآن خدا است که آنها را مى جوئیم ولی نمى یابیم!
حضرت فرمودند: آن دو آیه کدام هستند؟ عرض کرد:
از امام باقر علیه السّلام روایتشده که در مورد پدرشان امام زینالعابدین علیهالسلام فرمودند:
وقتی بدن شریف حضرت را بر محل غسل گذاشتند، پشت آن حضرت را مشاهده کردند که مانند زانوى شتر پینهبسته بود ...
یکی از فضائل اهلبیت رسول خدا صلّی الله علیه و آله که در قرآن نیز بیان شده است، انفاق طعام به مسکین، یتیم و اسیر بود؛ باوجوداینکه خود آن حضرات به آن طعام نیاز داشتند.
اما آنچه در این آیه بیشتر از همه توجه را به خود جلب میکند، انفاق به «اسیر» است...
یکی از فضائل اهل بیت رسول خدا صلّی الله علیه و آله که در قرآن نیز بیان شده است، انفاق طعام به مسکین، یتیم و اسیر بود در حالی که خود آن حضرات به طعام نیاز داشتند ...
هم شیعه و هم اهل تسنن روایت کرده اند که آیاتى از سوره «هل أتی» یعنی آیه «إِنَّ الْأَبْرارَ یَشْرَبُونَ» تا آیه «وَ کانَ سَعْیُکُمْ مَشْکُوراً» درباره على علیهالسلام و فاطمه و حسن و حسین علیهمالسلام و کنیز آنان که فضّه نام داشت نازل شده است.
ماجرای این واقعه به چند نحو نقل شده است:
بُخل، ترک زکات و صدقه، عدم پرداخت خمس، ترک انفاق به نیازمندان، همه و همه یک عامل مهم دارد و آن عبارت است از اینکه ...
«کسانى که کتاب خدا را تلاوت مىکنند و نماز را برپا مىدارند و ازآنچه روزى آنان کردهایم در نهان و آشکار انفاق مىنمایند، به تجارتى امید دارند که هرگز از بین نمىرود»
(سوره فاطر، آیه 29)
(در انفاق به محتاجان زیادهروی مکن) نه بخل بورز که گویى دستت را به گردنت بستهاند و نه آنچنان باز کن که چیزى (براى روز مبادا) نزد خود نگذارى و تهىدست بنشینى و خود را ملامت کنى
(سوره إسراء، آیه 29)
الَّذِینَ إِن مَّکَّنَّاهُمْ فیِ الْأَرْضِ أَقَامُواْ الصَّلَوةَ وَ ءَاتَوُاْ الزَّکَوةَ وَ أَمَرُواْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْاْ عَنِ الْمُنکَر 1
"آنها کسانی هستند که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم نماز را بر پا میدارند و زکات را ادا میکنند و امر به معروف و نهی از منکر مینمایند"
این آیه تفسیری است در مورد یاران خدا که در آیه قبل وعده یاری به آنها داده شده است...
از مفضل نقل شده که امام صادق علیهالسلام فرمودند:
ای مفضل به اصحابت (شیعیان) بگو: زکات را به اهلش بپردازند...
شخصی از حضرت امام صادق علیهالسلام پرسید:
در چه اندازه از مال، زکات واجب مى گردد؟
حضرت به او فرمود: زکات ظاهرى یا زکات باطنى، مقصودت کدام است؟
آن شخص جواب داد: هر دو را مىخواهم بدانم.
حضرت فرمودند...
... إِلَّا أَصحابَ الْیَمِینِ فىِ جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ عَنِ الْمُجْرِمِینَ مَا سَلَکَکمُ فىِ سَقَرَ
قَالُواْ لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَ لَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ وَ کُنَّا نخُوضُ مَعَ الخَائضِینَ وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ
سوره مدثر آیات 39 الی 47
اصحاب یمین از مجرمان سؤال مى کنند: چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟
آنها در جواب مى گویند ...