فلسفه احکام در خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها
یکی از فرازهای بلند و معرفتی خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها، بیاناتی است که درباره اسرار و حکمت های بیست مورد احکام و شرایع الهی ایراد شده است.
در ادامه نوشته با ذکر این شرایع، حکمت هر یک از آنها را از زبان حضرت فاطمه سلام الله علیها ذکر میکنیم.
جعل الله الإیمان تطهیرا لکم من الشرک؛
خداوند "ایمان" را وسیله پاکیزگی شما از شرک قرار داد.
والصلاة تنزیها لکم عن الکبر؛
و "نماز" را (که با تمام اعمال و گفتارش حاکی از اقرار به نقص و کوچکی دربرابر خداوند است) سبب دوری شما از کبر قرار داد.
والزکاة تزکیة للنفس، ونماء فی الرزق؛
و "زکات" را موجب موجب پاک شدن نفس و زیاد شدن روزی قرار داد.
والصیام تثبیتا للاخلاص؛
و "روزه" را (به خاطر مخفی بودن این نوع از عبادت و خالصانه تر بودن آن) عامل تثبیت اخلاص قرار داد.
والحج تشییدا للدین؛
و "حج" را (به خاطر جنبه های باطنی و عظمت اجتماعی آن) وسیله رفعت دین قرار داد.
والعدل تنسیقا للقلوب؛
و "عدالت" را مایه وحدت و هماهنگی دلها قرار داد.
وطاعتنا نظاما للملة؛
و "اطاعت از ما اهل بیت" را (به خاطر اجتماع امت بر محور یک امام) سبب نظم شریعت و ملت قرار داد.
وإمامتنا أمانا للفرقة؛
و "امامت" ما را ایمنی بخش از تفرقه قرار داد.
والجهاد عزا للإسلام؛
و "جهاد" را موجب عزت و سربلندی اسلام قرار داد.
والصبر معونة على استیجاب الأجر؛
و "صبر" را وسیله استحقاق پاداش الهی قرار داد.
والأمر بالمعروف مصلحة للعامة؛
و "امر به معروف" را برای مصلحت اجتماعی تعیین کرد (تا جامعه به فساد کشیده نشوند)
وبر الوالدین وقایة من السخط؛
و "نیکی به پدر و مادر" را برای مصونیت آدمی از غضب الهی واجب نمود.
وصلة الأرحام منساة فی العمر ومنماة للعدد؛
و "صله ارحام" را موجب طولانی شدن عمر و (به تبع کاهش مرگ و میر) باعث تکثیر نسل قرار داد.
والقصاص حقنا للدماء؛
و "قصاص" را (به خاطر بازدارندگی اش) عاملی برای حفظ خونها (و جانها) قرار داد.
والوفاء بالنذر تعریضا للمغفرة؛
و "وفا به نذر" را واجب ساخت تا انسان خود را در معرض آمرزش الهی قرار دهد.
وتوفیة المکائیل والموازین تغییرا للبخس؛
و کامل کشیدن "پیمانه ها و ترازو" را برای ضایع نشدن حق دیگران واجب نمود.
والنهی عن شرب الخمر تنزیها عن الرجس؛
و "نهی از شراب خواری" را سبب دور شدن از پلیدی ها قرار داد.
واجتناب القذف حجابا عن اللعنة؛
و "پرهیز از نسبت های ناروا" را واجب کرده تا خود را در معرض لعنت (دوری از رحمت) پروردگار قرار ندهید.
وترک السرقة إیجابا بالعفة؛
و "ترک دزدی" را موجب عفت نفس قرار داد.
وحرم الله الشرک إخلاصا له بالربوبیة:
و خداوند "شرک" را حرام کرد تا به ربوبیت او اخلاص پیدا کنید.
منبع:
الاحتجاج مرحوم طبرسی ص 134