تنهاترین دوستی که در کنار انسان باقی می‌ماند!

تمامی دارایی‌ها، امکانات، لذائذ و بستگان انسان فقط در همین دنیای مادی برای او مفید هستند

و آنچه برای او باقی می‌ماند نتیجه اعمال اوست.

در یکی از روایات که از طریق اهل تسنن واردشده است، متعلقات انسان تشبیه به دوستان او شده‌ و سه قسم شمرده شده‌اند که فقط یکی از آن‌ها برای انسان ماندگار می‌شوند.

 

از رسول خدا صلی‌الله علیه و آله روایت‌شده که فرمودند:

مَثَلُ الْمُؤْمِنِ وَ مَثَلُ الْمَوْتِ کَمَثَلِ رَجُلٍ لَهُ ثَلَاثَةُ أَخِلَّاءَ

مَثَل مؤمن حکایت مردیست که سه دوست دارد:

فَأَمَّا خَلِیلٌ فَیَقُولُ: مَا أَنْفَقْتَ فَلَکَ، وَمَا أَمْسَکْتَ فَلَیْسَ لَکَ فَذَلِکَ مَالُهُ

اما یک دوستش که به او می‌گوید: هر آنچه انفاق کنی برای تو است (برایت باقی خواهد ماند) و آنچه را که انفاق نکرده و برای خود نگه‌داری، آن چیز برای تو نیست.

این دوست مال انسان است.

وَ أَمَّا خَلِیلٌ فَیَقُولُ: أَنَا مَعَکَ، أَحْمِلُکَ وَأَضَعُکَ حَتَّى تَأْتِیَ بَابَ الْمَلِکِ فَإذَا أَتَیْتَ بَابَ الْمَلِکِ، تَرَکْتُکَ وَ رَجَعْتُ، فَذَلِکَ أَهْلُهُ وَوَلَدُهُ وَعَشِیرَتُهُ، یُشَیِّعُونَهُ حَتَّى یَأْتِیَ قَبْرَهُ، ثُمَّ یَرْجِعُونَ فَیَتْرُکُونَهُ

اما دوست دیگرش که به او می‌گوید: من همراه تو خواهم بود و تو را حمل کرده و به زمین می‌گذارم تا زمانی که (مرگت فرارسیده و) به درگاه پروردگار بروی؛ در این هنگام، تو را ترک کرده و برمی‌گردم.

این دوست همان اهل، عیال، فرزند و اقوام او هستند که در هنگام مرگ انسان را تا قبر تشییع می‌کنند؛ سپس برمی‌گردند و او را ترک می‌کنند.

وَ أَمَّا خَلِیلٌ فَیَقُولُ: أَنَا مَعَکَ , أَدْخَلُ مَعَکَ , وَأَخْرُجُ مَعَک فَذَلِکَ عَمَلُهُ،

و اما انسان دوست سومی دارد که به او می‌گوید: من همراه تو خواهم بود و هر جا داخل شوی داخل می‌شوم و از هر جا خارج شوی خارج می‌شوم.

این دوست عمل انسان است.

فَیَقُولُ: وَاللهِ لَقَدْ کُنْتَ أَهْوَنَ الثَلَاثةِ عَلِیَّ.

در این هنگام انسان به آن دوست سوم می‌گوید: قسم به خداوند هرآینه به تحقیق از بین این سه دوست، تو آسان‌ترین (خوش‌آیندترین، آرامش‌بخش‌ترین) دوست نسبت به من هستی.

 

(الجامع الصحیح للسنن و المسانید ، ج2 ، ص97)