وضعیت متفاوت دوزخیان و بهشتیان نسبت به تلاشی که در دنیا کرده‌اند

خداوند در قرآن کریم بهرۀ انسان را سعی و کوشش او می‌داند:

«وَ أَن لَّیْسَ لِلْانسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»¹

(براى انسان بهره ‏اى جز سعى و کوشش او نیست)

 

حال که بهرۀ انسان از کارهایش چیزی جز سعی و کوشش او نیست، دوزخیان و بهشتیان نسبت به تلاش و کوششی که در دنیا انجام داده‌اند دو وضعیت متفاوت دارند:

«وُجُوهٌ یَوْمَئذٍ خَشِعَةٌ عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ»²

(در آن روز چهره ‏هایى از شدت شرمسارى، حالت ذلت به خود مى‏گیرند. از سیمایشان این معنا خوانده مى‏شود که در دنیا تلاش بسیار کرده‏اند و در اینجا تلاش‌های خود را بی‌فایده یافته‏ اند و درنتیجه خستگى دنیا از تنشان بیرون نرفته)

«وُجُوهٌ یَوْمَئذٍ نَّاعِمَةٌ لِّسَعْیهِا رَاضِیَةٌ»³

(چهره ‏هایى دیگر در آن روز خرسند و با طراوت‌اند. پیداست که از تلاش خود در دنیا راضی‌اند)

 

خستگى تلاشى‏ که اهل دوزخ در دنیا کرده‌اند از تنشان درنمی‌آید؛ به خلاف اهل بهشت که وقتى تلاش خود را سودمند مى‏یابند خستگى از تنشان بیرون مى‏آید. دوزخیان در قیامت مى‏بینند که آنچه در دنیا تلاش کردند، بى‏نتیجه مانده و خردلى سودمند نبوده؛ به خلاف اهل بهشت که از سعى و عمل خود راضی‌اند، چون همه به‌صورت بهشت و راحتى مبدل گشت.⁴

پی‌نوشت:

1. سوره نجم، آیه 39

2. سوره غاشیه، آیه 2 و 3

3. سوره غاشیه، آیه 8 و 9

4. المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏20، ص: 273

مطالب مرتبط:

نکته‌ای جالب دربارۀ «لَّیْسَ لِلْانسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»