تشبیه زیبای امیرالمؤمنین علیه‌السلام در مورد گناه و پرهیزکاری

امیرالمؤمنین علیه‌السلام تشبیه زیبایی در مورد گناه و تقوا بیان کرده‌اند؛ در آنجا که فرمودند:

«أَلَا وَ إِنَّ الْخَطَایَا خَیْلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلَیْهَا أَهْلُهَا وَ خُلِعَتْ لُجُمُهَا فَتَقَحَّمَتْ بِهِمْ فِی النَّارِ أَلَا وَ إِنَّ التَّقْوَى مَطَایَا ذُلُلٌ حُمِلَ عَلَیْهَا أَهْلُهَا وَ أُعْطُوا أَزِمَّتَهَا فَأَوْرَدَتْهُمُ الْجَنَّةَ»¹

^ترجمه:

آگاه باشید همانا گناهان مانند اسب‌های سرکش لجام‌گسیخته‌ای هستند که گناهکاران سوار بر آن‌ها شده‌اند درحالی‌که لجام‌های اسب‌ها در اختیار آن‌ها نیست؛ و این اسب‌ها سرانجام سواران خود را در آتش دوزخ می‌افکنند.

و تقوى و پرهیزکارى مانند شترهاى رام و فرمان‌برداری هستند که پرهیزکاران سوار بر آن‌ها شده‌اند و زمام این مرکب‌ها را به دست آنان سپرده‌اند؛ طوری که سوارانشان را به بهشت می‌رسانند.

 

در این روایت زیبا، امام علیه‌السلام گناهان را تشبیه به اسب‌های چموش و سرکشی کرده‌اند که علاوه بر چموشى لجام‌گسیخته نیز هستند. همچنان که اسب چموش افسارگسیخته، سوارش را به بیراهه برده و به هلاکت می‌افکند، گناهکار نیز چون بر غیر نظام شریعت رفتار مى‏کند و زمام امور شریعت را رها ساخته است، سرانجام در بزرگ‌ترین مهلکه یعنى جهنّم افکنده می‌شود.

آن حضرت تقوا را نیز به مرکب رام و فرمان‌بردار تشبیه کرده‌اند. همچنان که مرکب رام سوارش را طبق نظم حرکت مى‏دهد و از راه راست بیرون نمى‏رود و داراى مهارى است که راکب مى‏تواند آن را از انحراف بازدارد و نهایتاً این مرکب سوار خود را به مقصد مى‏رساند، شخص پرهیزکار نیز به‌وسیله تقوا به‌آسانی و آسودگى راه حق را مى‏رود و در موارد هلاک بر هواى نفس خود مسلط بوده و از آن پیروى نمى‏کند؛ تا اینکه در بهشت جاویدان الهی جای می‌گیرد.

 

پی‌نوشت:

1. نهج‌البلاغه، خطبه 16