لباس، زینت، پایه و اساس اسلام
بر اساس روایتی از رسول خدا صلی‌الله علیه و آله اسلام مانند انسانی است که دارای لباس زینت، مردانگی، پایه و ریشه است.
از امام صادق علیه‌السلام رسول روایت شده که خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند:
«الْإِسْلَامُ عُرْیَانٌ فَلِبَاسُهُ الْحَیَاءُ وَ زِینَتُهُ الْوَقَارُ وَ مُرُوءَتُهُ الْعَمَلُ الصَّالِحُ وَ عِمَادُهُ الْوَرَعُ وَ لِکُلِّ شَیْءٍ أَسَاسٌ وَ أَسَاسُ الْإِسْلَامِ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ»1
اسلام برهنه است و لباسش حیا و زینتش وقار و مردانگی‌اش عمل صالح و پایه اش پرهیزکارى است؛ و هر چیزى را اساس و پایه اى است و پایه اسلام محبت ما اهل‌بیت است.
در این روایت صفاتی چون برهنگی، تلبس، تزین و وقار برحسب مجاز به اسلام نسبت داده شده است. البته احتمال این هم وجود دارد که مراد از اسلام مسلمان باشد؛ ازاین‌جهت که شخص مسلمان به اسلام منتسب می‌شود.2
«الْإِسْلَامُ عُرْیَانٌ فَلِبَاسُهُ الْحَیَاءُ»
وجه تشبیه صفت «حیاء» به لباس این است که همان‌طور که لباس عورت و زشتی‌های ظاهری انسان را می‌پوشاند، حیاء نیز زشتی‌های باطنی انسان را می‌پوشاند.3
«وَ زِینَتُهُ الْوَقَارُ»
وقار به معنی حلم، سنگینی است4 و کنایه از آرامش و ترک رفتارهای سبک می‌باشد.
همان‌طور که انسان بعد از پوشاندن قبایح خود با لباس، خود را با البسه و وسایل دیگر زینت می‌دهد، زینت مسلمان نیز وقار، طمأنینه و ترک رفتارهای سبک است.
در بعضی از نسخه‌های این روایت، به‌جای کلمۀ وقار، کلمۀ وفاء آمده است.5 بر این اساس معنی روایت این می‌شود که «زینت اسلام وفاء کردن به عهد است».
«وَ مُرُوءَتُهُ الْعَمَلُ الصَّالِحُ»
مروءة با مروّة به معنی انسانیت6 و یا مردانگی7 است.
فیومی در لغتنامۀ المصباح می‌گوید: «مروءة عبارت است از آداب نفسانی که رعایت آن‌ها انسان را وادار به داشتن اخلاق و عادات نیکو می‌کند».8
بر طبق این فرمایش نورانی، مردانگی و انسانیت انسان به انجام عمل صالح است.
«وَ عِمَادُهُ الْوَرَعُ»
عماد اسلام به معنی ثبات، بقاء و استقرار آن است که به‌وسیلۀ ورع حاصل می‌شود. همچنان که معصیت باعث تزلزل مسلمانی و از بین رفتن آن می‌شود.
ورع نیز به معنی ترک محرمات و بلکه ترک شبهات است.9
بنابراین همان‌طور که قوام و استواری انسان به پاها و ستون فقرات او است، شرط استواری و بقاء مسلمانی ترک محرمات است.
«وَ لِکُلِّ شَیْءٍ أَسَاسٌ وَ أَسَاسُ الْإِسْلَامِ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ»
با توجه به عبارت «حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ»، ظاهراً این کلام فرمایش امام صادق علیه‌السلام است که در ادامه کلام رسول خدا صلی‌الله علیه و آله بیان شده است.10
اساس اسلام به معنی ریشه و بناء اسلام است. همان‌طوری که ساختمان بدون بناء و شالوده پابرجا نمی‌ماند، اسلام واقعی هم بدون محبت اهل‌بیت علیهم‌السلام که ملازم با پذیرش ولایت و امامت آن حضرات است باقی نخواهد ماند.11
پی نوشت:
1. الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج2؛ ص 46
2. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج7؛ ص 288
3. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج7؛ ص 288
4. المصباح المنیر، ج2، ص: 668
5. المحاسن؛ ج1؛ ص 286
6. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج7؛ ص 288
7. شرح الکافی-الأصول و الروضة (للمولى صالح المازندرانی)؛ ج8؛ ص 137
8. المصباح المنیر، ج2، ص: 569
9. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج7؛ ص 288
10. شرح الکافی-الأصول و الروضة (للمولى صالح المازندرانی)؛ ج8؛ ص 137
11. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج7؛ ص 288
- ۹۶/۱۱/۰۲