توصیف امام رضا علیهالسلام دربارۀ مادر حضرت مهدی علیهالسلام
از امام رضا علیهالسلام سؤال شد: یا ابن رسول اللَّه؛ قائم شما اهلبیت کیست؟ حضرت فرمودند:
«الرَّابِعُ مِنْ وُلْدِی ابْنُ سَیِّدَةِ الْإِمَاءِ یُطَهِّرُ اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ مِنْ کُلِّ جَوْرٍ وَ یُقَدِّسُهَا مِنْ کُلِّ ظُلْمٍ وَ هُوَ الَّذِی یَشُکُّ النَّاسُ فِی وِلَادَتِهِ وَ هُوَ ... وضَعَ مِیزَانَ الْعَدْلِ بَیْنَ النَّاسِ فَلَا یَظْلِمُ أَحَدٌ أَحَداً»[1]
قائم ما اهلبیت چهارمین فرزند من است؛ همان که زادۀ سرور کنیزان است؛ خدا بهوسیله وی زمین را از هر ظلم و ستمی پاک خواهد کرد ... او ترازوی عدالت را میان مردم خواهد گذاشت[2] و در اثر آن هیچکس به دیگری ستم نخواهد کرد.
در این روایت حضرت امام رضا علیهالسلام، حضرت مهدی علیهالسلام را زادۀ سرور کنیزان معرفی کرده است.
مراد از سرور کنیزان در این روایت، «ملیکه» دختر یشوعا پسر قیصر روم که مادرش از نسل شمعون وصى و حواری حضرت عیسى علیهالسلام بود.
مرحوم شیخ طوسی در کتاب «الغیبة» ماجرای تزویج آن بانو با حضرت امام حسن عسکری علیهالسلام را نقل کرده است.[3]
همچنین از این بانوی بزرگوار با نامهای «ریحانة»، «نرجس»، «صَیقل» و «سوسن» نیز یاد کردهاند.[4]