چهار حکمت لقمان که ملازمت بر آن، انسان را بهشتی می‌کند
حضرت لقمان در ضمن وصایای خود به فرزندش فرمود:
«یَا بُنَیَّ تَعَلَّمْتَ بِسَبْعَةِ آلَافٍ مِنَ الْحِکْمَةِ فَاحْفَظْ مِنْهَا أَرْبَعَةً وَ مُرَّ مَعِی إِلَى الْجَنَّةِ»
اى پسرم از هفت هزار حکمتى که آموختى، چهار تاى آن را عمل کن و بر آن محافظت داشته باش تا همراه من به بهشت بروى:
1: «أَحْکِمْ سَفِینَتَکَ فَإِنَّ بَحْرَکَ عَمِیقٌ»
کشتى خود را محکم کن که همانا دریا عمیق است.
(یکی از معانی این فرمایش این می‌تواند باشد که اعتقادات خود را محکم کن تا دچار شبهات و شکوک فراوانی که ویرانگر بوده و توسط شیطان القا می‌شود نشوی).
«وَ خَفِّفْ حَمْلَکَ فَإِنَّ الْعَقَبَةَ کَئُودٌ»
بار خود را سبک کن که همانا گردنه و درّه بسیار لغزنده و سراشیبى است.
(شاید مراد ایشان این بود که با «استغفار»، وزر و وبال گناهانت را از دوش خود بیانداز و با «زهد در دنیا» تعلقات قلبی خود را نسبت به متاع و لذات دنیوی از بین ببر تا در آخرت نجات پیدا کنی)
«وَ أَکْثِرِ الزَّادَ فَإِنَّ السَّفَرَ بَعِیدٌ»
توشۀ خود را بسیار گردان که سفر بسیار دور و بعید است.
(مراد از زاد و توشه هم آثار و ثواب‌هایی است که در اثر ایمان و اعمال صالحه برای انسان حاصل می‌شود)
«وَ أَخْلِصِ الْعَمَلَ فَإِنَّ النَّاقِدَ بَصِیر»[1]
عمل خود را خالص گردان که همانا بررسىکنندۀ اعمال، بصیر و بیناى به بواطن امور است.
حکایتى از آیت الله بروجردى:
نقل مى کنند در کسالت قلبى که منتهى به فوت آقاى بروجردى (اعلى اللَّه مقامه) شد، یک روزى ایشان خیلى متأثر بود و گفت که من خیلى ناراحتم از اینکه کارى نکرده ام و مى روم. [اطرافیان ایشان مى گویند] اى آقا! شما چه مى فرمایید؟! شما الحمدللَّه اینهمه توفیق پیدا کردید، اینهمه خدمت ها که شما کردید کى [کرده]؟! اى کاش ما هم مثل شما بودیم، شما که الحمدللَّه کارهایى که کردید خیلى درخشان است. ایشان به این حرف ها اعتنا نکرد و در جواب آنها این جمله را گفت: «خَلِّصِ الْعَمَلَ فَانَّ النّاقِدَ بَصیرٌ بَصیرٌ»[2]
[1] الإختصاص ؛ ص 341
[2] مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، ج4، ص 533