قومی که به‌خاطر ناسپاسی و اعراض از خدا، به عذاب سیل دچار شدند
خداوند در قرآن کریم، سخن از قومى آورده که از انواع نعمت‌ها بهره مند بودند، ولى به خاطر کفران نعمت، نعمتهاى الهی از آنها گرفته شد و به عذاب سخت «سیل ویرانگر» دچار شدند:
لَقَدْ کانَ لِسَبَإٍ فی مَسْکَنِهِمْ آیَةٌ جَنَّتانِ عَنْ یَمینٍ وَ شِمالٍ کُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّکُمْ وَ اشْکُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَیِّبَةٌ وَ رَبٌّ غَفُورٌ * فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ سَیْلَ الْعَرِمِ وَ بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَواتَیْ أُکُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَیْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلیلٍ* ذلِکَ جَزَیْناهُمْ بِما کَفَرُوا وَ هَلْ نُجازی إِلاَّ الْکَفُورَ[1]
ترجمه:
قطعاً براى [مردم] سبأ در محلّ سکونتشان نشانه [رحمتى] بود: دو باغستان از راست و چپ. [به آنان گفتیم:] از روزىِ پروردگارتان بخورید و او را شکر کنید. شهرى است خوش و خدایى آمرزنده.
پس روى گردانیدند و بر آن سیل [سدّ] عَرِم را روانه کردیم و دو باغستان آنها را به دو باغ که میو ههاى تلخ و شوره گز و نوعى از کُنارِ تُنُک داشت تبدیل کردیم.
این [عقوبت] را به [سزاى] آنکه کفران کردند به آنان جزا دادیم؛ و آیا جز ناسپاس را به مجازات مىرسانیم؟
در ابتداء می فرماید: «براى قوم سبا در محل سکونتشان نشانه اى از قدرت الهى بود». این آیت بزرگ الهى از اینجا سرچشمه مى گرفت که قوم سبا با استفاده از شرائط خاص مکانى و چگونگى کوه هاى اطراف آن منطقه و هوش سرشار خدا داد، توانستند سیلاب هایى را که جز ویرانى نتیجه اى نداشت، در پشت سدى نیرومند متمرکز کنند و به وسیله آن کشورى بسیار آباد بسازند. چه آیت بزرگى که عامل ویرانى تبدیل به مهمترین عامل عمران گردد؟[2]
از نظر نعمت هاى مادى نیز سرزمین پاک و پاکیزه داشتند، پاک از آلودگی هاى گوناگون، از دزدان و ظالمان، از آفات و بلاها، از خشکسالى و قحطى، از ناامنى و وحشت، و حتى گفته مىشود از حشرات موذى نیز پاک بود. هوایى پاک و نسیمى فرحافزا داشت، و سرزمینى حاصلخیز و درختانى پر بار و اما از نظر نعمت معنوى غفران خداوند شامل حال آنها بود، از تقصیر و کوتاهى آنها صرفنظر مىکرد، و آنها را مشمول عذاب و سرزمینشان را گرفتار بلا نمىساخت.[3]
اما این مردم کفران نعمت کردند و از خداوند متعال عراض نمودند. خداوند نیز آنان را به سختی عذاب نمود و آن عذاب الهی عبارت بود از سیل و توصیف سیلاب به «عرم» اشاره به شدت خشونت و ویرانگرى آن است. علاوه بر این، آن همه درختان خرم و سرسبز، تبدیل به درختان بی ارزش تبدیل شد و این مجازات به خاطر کفرانشان بود.