پنج خصلت کودکانه که رسول خدا (ص) به خاطر آنها کودکان را دوست داشت

کودکان به خاطر روح لطیفی که دارند، خصلت‌هایی دارند که می‌توانند الگویی برای بزرگترها باشند.

 

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله وسلم پنج مورد از این خصلت‌ها را شمرده و فرمودند:

«اُحِبُّ الصِّبیانَ لِخَمسٍ : الأوَّلُ أنَّهُم هُمُ البَکَّاؤونَ، وَ الثّانی یَتَمرَّغونَ بِالتُّرابِ، وَ الثّالِثُ یَختَصِمونَ مِن غَیرِ حِقدٍ، وَالرّابِعُ لا یَدَّخِرونَ لِغَدٍ شَیئا، وَ الخامِسُ یُعَمِّرونَ ثُمَّ یُخَرِّبونَ» ¹

ترجمه:

کودکان را به خاطر پنج خصلت دوست دارم:

اول اینکه آن‌ها زیاد گریه می‌کنند.

دوم اینکه در خاک می‌غلتند.

سوم اینکه بدون کینه باهم دشمنی می‌کنند.

چهارم اینکه چیزی برای فردا ذخیره نمی‌کنند.

پنج اینکه می‌سازند سپس خراب می‌کنند.

 

 

گریه فراوان بچه‌ها نشان رقت قلب آنان است.

انسان نیز باید دارای دلی نرم باشد و با مراقبت از اعمال و افکارش مانع از قساوت آن شود.

 

از امام صادق علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

همه چشم‌ها در روز قیامت گریان است مگر چشمى که از ترس خدا گریسته باشد.

و هیچ چشمى نیست که از ترس خداى عز و جل به اشک خود پر شود جز اینکه خداى عز و جل همه آن بدن را به آتش دوزخ حرام گرداند.

و اشک هیچ چشمى بر صورتش فرونریخت که آن صورت دچار تنگى و خوارى شود

و هیچ‌چیزی نیست جز اینکه پیمانه و وزنى دارد مگر اشک که همانا خداى عز و جل به اندکی از آن دریاهایی از آتش را خاموش کند.

پس اگر بنده‏اى در میان یک امتى بگرید خداى عز و جل‏ به خاطر گریه آن بنده به همه آن امت رحم کند.²

 

 

بازی کردن بچه‌ها با خاک نشانه‌ای از تواضع آنان است. زیرا بدون داشتن کبر و غرور، خود را به شیء کم‌ارزشی چون خاک می‌آلایند.

شاید مراد از این قسمت فرمایش این باشد که ازآنجاکه خاک نشانه کم‌ارزشی و حقارت است، انسان نیز باید به اصل خویش که از خاک است توجه کرده و تکبر و غرور را از خود دور کند.

 

 

کینه نداشتن بچه‌ها نسبت به همدیگر را میتوان در رفتار آن‌ها مشاهده کرد. آن زمانی که بارها باهم قهر می‌کنند، ولی بعد از مدت کوتاهی باهم آشتی می‌کنند.

مؤمن نیز وقتی اختلافی با برادرش پیدا کرد، آن را به کینه قلبی تبدیل نمی‌کند.

 

همچنان که از امام صادق علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

حِقْدُ الْمُؤْمِنِ مُقَامَهُ ثُمَّ یُفَارِقُ أَخَاهُ فَلَا یَجِدْ عَلَیْهِ شَیْئاً وَ حِقْدُ الْکَافِرَ دَهْرَه ³

کینه مؤمن (وقتی با برادرش اختلاف پیدا می‌کند)  فقط تا زمانی است که در نزد او نشسته است. ولی زمانی که از برادرش جدا می‌شود، کینه‌ای نسبت به او در دل ندارد. درحالی‌که کینه کافر همیشگی است.

 

 

اینکه بچه‌ها چیزی برای فردایشان ذخیره نمی‌گذارند، می‌تواند الگوی دیگران باشد که دارای آرزوهای باطل و طولانی نباشند.

هرچند داشتن تدبیر معیشت لازم و عقلانی است، ولی این مسئله نباید باعث شود انسان از بندگی خدا غافل بوده و در پی جمع‌آوری مال دنیا برای آینده خود باشد. طوری که تأمین معاش، او را از سایر وظایفی که نسبت به خدا و مخلوقات دارد بازدارد. جوری مشغول دنیا شده که گویی قرار است سال‌های سال زنده بماند.

 

از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

مَنْ یَأْمُلُ أَنْ‏ یَعِیشَ‏ غَداً فَإِنَّهُ یَأْمُلُ أَنْ یَعِیشَ أَبَداً وَ مَنْ یَأْمُلُ أَنْ یَعِیشَ أَبَداً یَقْسُو قَلْبُهُ وَ یَرْغَبُ فِی دُنْیَاهُ وَ یَزْهَدُ فِیمَا الَّذِی وَعَدَهُ رَبُّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى ⁴

هرکس آرزو دارد فردا زنده بماند آرزو دارد همیشه بماند. و هرکس آرزو دارد تا ابد زنده بماند، قسیّ القلب می‌شود و به دنیایش رغبت داشته و نسبت به وعده پروردگارش (در آخرت) بی‌رغبت می‌شود.

 

 

ساختن و خراب کردن کودک نیز متواند درس دیگری برای بزرگترها باشد.

کودک سازه‌ای را می‌سازد؛ ولی بدون اینکه به آن دل ببندد، ساخته خود خراب می‌کند.

انسان نیز درعین‌حال که برای زندگی در این دنیا مجبور به ساختن و تأمین برخی لوازم زندگی است، نباید به آن‌ها دل ببندد. زیرا در این صورت کراهت دارد که آن‌ها را از دست بدهد. بدین ترتیب وابسته به دنیا شده و مرگ را ناخوش می‌دارد.

 

از امام صادق علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

مردى نزد ابوذر رحمه الله آمد و گفت: اى ابوذر! چرا مرگ را ناخوش داریم؟

ابوذر در پاسخ گفت:

لِأَنَّکُمْ عَمَرْتُمُ الدُّنْیَا وَ أَخْرَبْتُمُ الْآخِرَةَ فَتَکْرَهُونَ أَنْ تُنْقَلُوا مِنْ عُمْرَانٍ‏ إِلَى خَرَابٍ²

براى آنکه شماها دنیا را آباد کردید و سراى دیگر را ویران نمودید، و ناخوش دارید که از آبادانى به ویرانى کوچ کنید.

پاورقی:

1. المواعظ العدیدة ، ص259

2. الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 482

3. السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات) ؛ ج‏3 ؛ ص634

4. الجعفریات (الأشعثیات) ؛ ص240