چگونگی وسوسه کردن شیطان از زبان قرآن کریم

خداوند در قرآن کریم یکی از عوامل سقوط انسان را «شیطان» معرفی می‌کند:

«یا بَنی ادَمَ لایَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما اَخْرَجَ اَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ» (اعراف/ 27)

[ای فرزندان آدم (بپایید) که شیطان فریبتان ندهد چنانکه پدر و مادرتان را از بهشت بیرون راند].

 

کارهای شیطان

عمده کار شیطان، وسوسه کردن انسان است که در چند مورد از آیات قرآن، سخن رفته است نظیر آیه:

«فَوَسْوَسَ اِلَیْهِ الشَّیْطانُ قالَ یا ادَمُ هَلْ اَدُلُّکَ عَلی شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْک لایَبْلی» (اعراف/ 27): پس شیطان به او وسوسه کرد گفت: ای آدم آیا ترا هدایت کنم به درخت ابدیت و قدرتی که کهنه نشود.

و آیات سوره ناس که عمومی است و به همه انسانها مربوط میشود:

«قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ... مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنّاسِ الَّذی یُوَسْوِسُ فی صُدُورِ النّاسِ»: بگو پناه میبرم به پروردگار و صاحب اختیار آدمیان ... از شرِّ وسوسه شیطان که وسوسه میکند در دل انسان.

 

سؤال: وسوسه در دل انسان، به وسیله شیطان چگونه انجام میشود؟

الف: تزیین اعمال زشت: شیطان کارهای زشت انسان را در نظر وی تزیین میکند و بدین وسیله او را وسوسه میکند و موجب میشود که نه تنها آن کار زشت را ترک نکند؛ بلکه، باز هم حتی بیشتر به انجام آن کار مبادرت ورزد؛ چرا که، تزیین شیطان انگیزه وی را در انجام آن کار تقویت خواهد کرد. آیات فراوانی موضوع «تزیین شیطان» را گوشزد کردهاند نظیر دو آیه زیر:

«تَاللّهِ لَقَدْ اَرْسَلْنا اِلی اُمَم مِنْ قَبْلِکَ فَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ اَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِیُّهُمْ الْیَوْمَ وَلَهُمْ عَذابٌ اَلیمٌ» (نحل: 63): به خدا قسم که (انبیاء را) فرستادیم به سوی امتهایی پیش از تو سپس شیطان کردار (بد) ایشان را در نظرشان زینت داد پس او امروز دوستدارشان است و درگیر عذابی دردناکند.

«وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ اَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ فَهُمْ لا یَهْتَدوُنَ» (نمل: 24): و شیطان کردارشان را بر ایشان زینت داد پس ایشان را از راه (خدا) باز داشت پس آنان هدایت نیافتند.

ب: دادن وعدههای دروغ به انسان که در بعضی آیات از چنین وعدهای سخن رفته است مثل آیه:

«یَعِدُهُمْ وَ یُمَنّیهِمْ وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیْطانُ الاّ غُرُوراً» (نساء: 120): (شیطان) وعدهشان میدهد و به آرزو کردن وادرشان میکند و جز فریب، شیطان وعدهشان ندهد.

ج: ترساندن انسان، یکی دیگر از کارهای شیطان است که انسان را نسبت به آینده خویش بیمناک میسازد و از این رهگذر مانع وی میشود از انجام کارهای خیر. خداوند در قرآن مجید میفرماید:

«الشَّیطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ» (بقره/ 268): شیطان به تهیدستیتان وعده میدهد (و بدین وسیله شما را از کار مفید اجتماعی، اخلاقی «انفاق» باز میدارد).