دو مددکار انسان در هنگام سختی‌ها و گرفتاری‌ها از منظر قرآن
درسی از صفحه هفتم قرآن کریم
در مقابل هجوم این‌همه گرفتاری، غم و اندوه و مشکلات چه کنیم؟! در طریق بندگی و عبودیت از چه چیز کمک بگیریم؟! دستور خداوند در این مواقع چیست؟
خداوند در قرآن کریم دستوری کارگشا برای این موضوع ارائه می‌فرماید. در آنجا که می‌فرماید:
«وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»[1]
از صبر و نماز یارى بجویید.
بر طبق این آیه شریفه، دو کار است که یار و مددکار انسان است:
1. روزه
از امام موسی کاظم علیه‌السلام روایت‌شده که در تفسیر آیۀ شریفه «وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ» فرمودند:
«الصَّبْرُ الصَّوْمُ»: مراد از صبر، «روزه» است.
سپس فرمودند:
«إِذَا نَزَلَتْ بِالرَّجُلِ الشِّدَّةُ أو النَّازِلَةُ فَلْیَصُمْ. اللهُ یَقُولُ: «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ» الصَّبْرُ الصَّوْمُ» [2]
زمانی که کسی دچار گرفتاری یا بلایی بشود، روزه بگیرد. خداوند در قرآن می‌فرماید: «از صبر و نماز یارى بجویید» و مراد از صبر، «روزه» است.
2. نماز
از امام صادق علیه‌السلام روایت‌شده که به مسمع فرمودند:
«یَا مِسْمَعُ مَا یَمْنَعُ أَحَدَکُمْ إِذَا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیَا أَنْ یَتَوَضَّأَ ثُمَّ یَدْخُلَ مَسْجِدَهُ فَیَرْکَعَ رَکْعَتَیْنِ فَیَدْعُوَ اللَّهَ فِیهما أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ "وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاة»[3]
ای مسمع چه چیز مانع شده است از اینکه وقتی یکی از شما دچار غمی از غم‌های دنیا شود، وضو بگیر، سپس به مسجد و عبادت‌گاهش برود و دو رکعت نماز خوانده و خدا را در آن بخواند؟! آیا نشنیده‌ای خداوند در قرآنش می‌فرماید: «از صبر و نماز یارى بجویید»؟!
ابن‌سینا مشکلات را با نماز حل می‌کرد!
ابن خلکان در تاریخ خود در شرح‌حال ابن‌سینا بزرگ حکیم و دانشمند معروف می‌نویسد:
«و
کان اذا اشکلت
علیه مسئله توضأ و قصد
المسجد الجامع و
دعاالله عزوجل ان
یسهلها و یفتح
مغلقها له»
(وقتی بر ابوعلی‌سینا مسئله مشکلی
پیش می‌آمد بر
می‌خواست و وضو می‌ساخت و قصد مسجد
شهر را می‌کرد و نماز می‌گذارد و خدا را
می‌خواند که آن مسئله
مشکل را بر
وی آسان کند
و آن بسته
پوشیده را به
رویش بگشاید).
همچنانکه خود ابوعلی‌سینا نیز بدین مطلب اشاره کرده و فرموده:
«هرگاه در مسئله متحیر می‌ماندم، به مسجد می‌رفتم و نماز می‌خواندم و به مبدع کل و آفریدگار جهان می‌نالیدم، باشد که مشکل مرا به من بگشاید و آن سختی را بر من آسان نماید»[4]
[1] آیه 45 و 153 سوره بقره
[2] تفسیر العیاشی، ج1، ص 43
[3] تفسیر العیاشی، ج1، ص: 43
[4] داستان‌ها و حکایت‌های نماز (رحیم کارگر محمدیاری)