هشدار قرآن دربارۀ دوراهی بین اطاعت از خدا و دنیاطلبی

درسی از صفحه صد و نود قرآن کریم

هنگامى که به مسلمانان دستور جهاد داده شد، برخى به فکر پدران، برادران و فرزندان کافر خویش بودند که مى‏بایست با آنان بجنگند، و برخى دل در گرو سرمایه‏ ها و تجارت خویش داشتند که تا حد زیادى در دست مشرکان بود و با مسافرت‏ هاى آنان به مکه رونق مى‏گرفت و گروهى نیز که خانه ‏هاى خوبى در مکه داشتند، از ویرانى یا تعطیلى آن‏ها در جنگ هراس داشتند.

خداوند در آیه‏ ى بیست و چهارم سوره‏ ى توبه، به این افراد سخت هشدار مى‏دهد و می‌فرماید:

«قُلْ إِنْ کانَ آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ وَ إِخْوانُکُمْ وَ أَزْواجُکُمْ وَ عَشِیرَتُکُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ کَسادَها وَ مَساکِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَیْکُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقِینَ‏» (سوره توبه، آیه 24)

(اى پیامبر) بگو: «اگر پدران شما و فرزندانتان و برادران شما و همسرانتان و خاندان شما، و اموالى که آنها را به دست آورده ‏اید، و داد و ستدى که از کسادى آن هراسناکید، و خانه ‏هایى که به آن خشنودید، نزد شما از خدا و فرستاده‏ اش و جهاد در راه او محبوب‏تر است، پس در انتظار باشید تا خدا فرمان (عذاب) ش را (به اجرا در) آورد! و خدا گروه نافرمانبردار را راه‏نمایى نمى‏کند.

 

در آیه به سرمایه ‏هاى هشت‏گانه زندگى مادى بشر اشاره شده است که چهار قسمت آن‏ها یعنى پدران، فرزندان، برادران و همسران، به گروه خویشان نزدیک مربوط است و قبیله نیز به گروه اجتماعى بشر مربوط مى ‏باشد و دو قسمت نیز به سرمایه و کار انسان‏ها ارتباط دارند و سرانجام به مسکن و خانه‏ هاى پر ارزش اشاره شده است.

 

مقصود آیه آن نیست که انسان سرمایه ‏هاى اقتصادى و عواطف انسانى خود را نادیده بگیرد، بلکه منظور آن است که معیار ایمان واقعى را بیان کند. مؤمن واقعى کسى است که بر سر دو راهى حق و باطل، عشق به امور اقتصادى و زن و فرزند و خویشان، او را از خدا، پیامبر و جهاد باز نکند؛ مؤمن واقعى کسى است که امور اقتصادى در نظرش از دین او مهم‏تر نباشد.

 

منبع: تفسیر قرآن مهر، ج‏8، ص 173 الی و 175