«سائحون» چه کسانی هستند؟

خداوند در آیه صدودوازده سوره توبه، یکی از صفت مؤمنان مجاهد که با جان و مال خود در راه خدا جهاد می‌کنند را «السَّائِحُونَ‏» معرفی کرده است.

«سائح» در اصل از ماده «سیح» و «سیاحت» به معنى جریان و استمرار گرفته شده.

و در اینکه منظور از سائح در آیه فوق چه نوع سیاحت و جریان و استمرارى است در میان مفسران گفتگو است:

1. بعضى سیر در میان کانون هاى عبادت گرفته ‏اند؛ همچنانکه در حدیثى از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله آمده است:

«سیاحة امتى فى المساجد» [سیاحت امت من در مساجد است].

2. بعضى دیگر سائح را به معنى صائم و روزه دار گرفته ‏اند؛ زیرا روزه یک کار مستمر در سراسر روز است، همچنانکه در حدیث دیگرى مى ‏خوانیم که پیامبر صلّی اللّه علیه و آله فرمودند:

«انّ السائحین هم الصائمون» [سائحان روزه‏ دارانند].

3. بعضى دیگر از مفسران سیاحت را به معنى سیر و گردش در روى زمین و مشاهده آثار عظمت خدا و شناخت جوامع بشرى و آشنایى به عادات و رسوم و علوم و دانش هاى اقوام که اندیشه انسان را زنده و فکر او را پخته مى ‏سازد، دانسته اند.

4. بعضى دیگر از مفسران سیاحت را به معنى سیر و حرکت به سوى میدان جهاد و مبارزه با دشمن مى ‏دانند، و حدیث نبوى معروف را «ان سیاحة امتى الجهاد فى سبیل اللَّه» [سیاحت امت من جهاد در راه خدا است] شاهد آن گرفته‏اند.

5. بعضى نیز سائح را به معنى سیر عقل و فکر در مسائل مختلف مربوط به جهان هستى و عوامل سعادت و پیروزى و اسباب شکست و ناکامى دانسته‏ اند.

ولى با توجه به اوصافى که قبل و بعد از آن شمرده شده معنى اول مناسبتر از همه به نظر مى‏رسد، هر چند اراده تمام این معانى از این کلمه، نیز کاملا ممکن است، زیرا همه این مفاهیم در مفهوم سیر و سیاحت جمع است.

مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 8، ص 152؛ 28جلد، دار الکتب الإسلامیة - ایران - تهران، چاپ: 10، 1371 ه.ش.