نکات کمتر شنیده‌شده از حضرت ابوطالب علیه‌السلام
یکی از اعتقادات شیعۀ امامیه این است که حضرت ابوطالب علیه‌السلام (عموی رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و پدر حضرت علی علیه‌السلام) مسلمان بود.[1]
از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نیز روایت شده که دربارۀ ایشان فرمودند:
«کَانَ وَ اللَّهِ ابوطالب عَبْدُ مَنَافِ بْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ مُؤْمِناً مُسْلِماً یَکْتُمُ إِیمَانَهُ مَخَافَةً عَلَى بَنِی هَاشِمٍ أَنْ تُنَابِذَهَا قُرَیْش»[2]
قسم به خداوند ابوطالب مؤمن مسلمان بود و به خاطر اینکه قریش با بنی‌هاشم دشمنی نکند، ایمانش را مخفی نگه داشته بود.
مرحوم شیخ صدوق در کتاب «الاعتقادات» کلام جالبی نقل می‌کند و آن اینکه:
«رُوِیَ أَنَّ عَبْدَ الْمُطَّلِبِ کَانَ حُجَّةً وَ أَبَا طَالِبٍ کَانَ وَصِیَّهُ»[3]
روایت شده که عبدالمطلب (جد پدری رسول خدا صلی‌الله علیه و آله) حجت الهی (برای بندگان) بود و ابوطالب (فرزند عبدالمطلب) وصیّ (و جانشین) عبدالمطلب بود.
حجت در این روایت به معنی کسی است که خداوند به‌وسیلۀ او حجتش را بر مردم تمام کرده است.
شاید مراد از حجت بودن حضرت عبدالمطلب و حضرت ابوطالب علیهماالسلام این باشد که در دوران قبل از تولد یا بعثت رسول خدا صلی‌الله علیه و آله که دوران فترت و خالی بودن زمین از انبیاء الهی بود، این دو بزرگوار شرایع آسمانی و معارف وحیانی که از انبیاء گذشته برجای‌مانده بود را تبلیغ می‌کردند و خداوند بدین طریق حجت را بر مردم تمام کرده بود.
مرحوم علامۀ محمدباقر مجلسی می‌گوید:
ابوطالب اول به رسول خدا صلی‌الله علیه و آله ایمان آورد؛ او هرگز بت نپرستیده بود و از اوصیاء (دین) حضرت ابراهیم علیه‌السلام بود. همچنین روایات متواتری از طریق شیعه و اهل سنت بر مسلمان بودنش دلالت می‌کند.[4]
در روایتی از امام کاظم علیه‌السلام نیز، حضرت ابوطالب امانت‌دار وصایای انبیاء الهی معرفی شده است که آن وصایا را به رسول خدا صلی‌الله علیه و آله منتقل نمود.
روایت شده که درست بن ابى منصور از حضرت موسى بن جعفر علیه‌السلام پرسید:
«أَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَحْجُوجاً بِأَبِی طَالِبٍ»:
آیا ابوطالب بر پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله حجت (و امام) بود؟
حضرت فرمودند:
«لَا وَ لَکِنَّهُ کَانَ مُسْتَوْدَعاً لِلْوَصَایَا فَدَفَعَهَا إِلَیْهِ ص»:
نه، بلکه وصایاى (پیغمبران) نزد او به امانت بود و او تحویل رسول خدا صلی‌الله علیه و آله داد.
راوى گوید: من گفتم: مگر دادن وصایا به پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله معنی‌اش این نیست که او حجت بر پیغمبر است؟
حضرت فرمود:
«لَوْ کَانَ مَحْجُوجاً بِهِ مَا دَفَعَ إِلَیْهِ الْوَصِیَّةَ»:
اگر بر او حجت (و امام) می‌بود، وصیت را تحویل او نمىداد.
عرض کردم: پس حال ابوطالب (ازنظر عقیده) چگونه بود؟
حضرت فرمود:
«أَقَرَّ بِالنَّبِیِّ وَ بِمَا جَاءَ بِهِ وَ دَفَعَ إِلَیْهِ الْوَصَایَا وَ مَاتَ مِنْ یَوْمِهِ»[5]
او به پیغمبر و آنچه آورده بود اقرار کرد و وصایا را به او تحویل داد و همان روز درگذشت.
مرحوم علامۀ محمدباقر مجلسی در توضیح این روایت می‌گوید: «مقصود از اقرار ابوطالب در روز مرگش، اقرار ظاهرى او بود که دیگران هم آگاه باشند»[6] (وگرنه او از اول به رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله ایمان آورده بود ولی به خاطر موانعی ایمانش را اظهار نمی‌کرد).