معنی «یَا فاطمه اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ»

در قسمتی از زیارت‌نامۀ حضرت فاطمةالمعصومة سلام‌الله علیها به محضر آن بانوی بزرگوار چنین عرضه می‌داریم:

«یَا فاطمه اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ فَإِنَّ لَکِ عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ...»¹

ای فاطمه! مرا در بهشت (یا برای رفتن به بهشت) شفاعت بفرما؛ چراکه همانا تو در نزد خداوند دارای شأن و منزلت بلندی هستی.

 

دربارۀ فقرۀ «یَا فاطمه اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ»، می‌توان دو تفسیر نمود:

تفسیر اول: "فی " را به معنی تعلیل بگیریم.² در این صورت معنی عبارت چنین می‌شود: «ای فاطمه س! مرا برای رفتن به بهشت، شفاعت بنما»

طبق این معنی از محضر این بانوی باکرامت درخواست می‌کنیم که در روز قیامت ما را برای رفتن به بهشت شفاعت نماید.

این معنی مضمون روایتی از امام صادق علیه‌السلام است که فرمودند:

«... تُقْبَضُ فِیهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِی اسْمُهَا فاطمه بِنْتُ مُوسَى وَ تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِیعَتِی الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ».³

در قم زنى از فرزندانم بنام فاطمه از دنیا خواهد رفت و به شفاعت او همه شیعه‏هایم به بهشت خواهند رفت.

 

تفسیر دوم: "فی " را به معنی ظرفِ مکان بگیریم.⁴ در این صورت معنی عبارت چنین می‌شود: «ای فاطمه س! در بهشت مرا شفاعت بنما»

بر اساس این معنی از این فقرۀ زیارت‌نامه استفاده می‌شود که شفاعت آن حضرت حتی در بهشت هم شامل بعضی از مؤمنین خواهد شد؛ زیرا بهشت دارای مقامات و درجاتی است. لذا از آن حضرت درخواست می‌کنیم که ما را برای رفتن به مقامات عالیۀ بهشت شفاعت نماید.

پی‌نوشت:

1. بحار الأنوار (ط - بیروت)؛ ج‏99؛ ص 265

2. مغنی اللبیب، باب اول، معانی "فی "

3. بحار الأنوار (ط - بیروت)؛ ج‏57؛ ص 228

4. مغنی اللبیب، باب اول، معانی "فی "