حکمت و فایده دانستن اینکه حوادث دنیا مکتوب و مقدر خداوند هستند

حکمت و فایده دانستن اینکه حوادث دنیا مکتوب و مقدر خداوند هستند

مَا أَصَابَ مِن مُّصِیبَةٍ فىِ الْأَرْضِ وَ لَا فىِ أَنفُسِکُمْ إِلَّا فىِ کِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبرْأَهَا  إِنَّ ذَالِکَ عَلىَ اللَّهِ یَسِیرٌ لِّکَیْلَا تَأْسَوْاْ عَلىَ‏ مَا فَاتَکُمْ وَ لَا تَفْرَحُواْ بِمَا ءَاتَئکُمْ ¹

هیچ مصیبتى در زمین و نه در نفس خود شما به شما نمى ‏رسد مگر آنکه قبل از اینکه آن را حتمى و عملى کنیم در کتابى نوشته‌شده بود، این براى خدا آسان است . این را بدان جهت خاطرنشان ساختیم تا دیگر ازآنچه از دستتان مى ‏رود غمگین نشوید، و به آنچه به شما عاید مى ‏گردد خوشحالى مکنید، که خدا هیچ متکبر و فخرفروش را دوست نمی‌دارد.

خداوند در این آیه میفرماید:

اینکه ما به شما خبر مى ‏دهیم که حوادث را قبل از اینکه حادث شود نوشته ‏ایم، براى این است که از این به بعد دیگر به خاطر از دست دادن نعمتى اندوه مخورید، و به خاطر به دست آوردن نعمت خدا خوشحالى مکنید؛ براى اینکه انسان اگر یقین کند که آنچه فوت‌شده باید مى ‏شد و ممکن نبود که فوت نشود، و آنچه عایدش گشت باید مى ‏شد و ممکن نبود که نشود و ودیعه‏ اى است که خدا به او سپرده، چنین کسى نه در هنگام فوت نعمت خیلى غصه مى ‏خورد، و نه در هنگام فرج و آمدن نعمت.

 

بر از دست دادن و به دست آوردن چیزی که بعد از مرگ با تو نباشد، غمگین و خوشحال نشو

از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام روایت‌شده که فرمودند:

یَا ابْنَ آدَمَ لَا تَأْسَفْ عَلَى مَفْقُودٍ لَا یَرُدُّهُ إِلَیْکَ الْفَوْتُ وَ لَا تَفْرَحْ بِمَوْجُودٍ لَا یَتْرُکُهُ فِی یَدَیْکَ الْمَوْت ²

ای انسان! بر مفقودى که چون فوت شوى با تو نباشد، غمناک نشو. و به موجودى که مرگ آن را از تو بگیرد، خوشحال نباش.

 

حکایتی شنیدنی در مورد راضی بودن به مقدرات الهی

قتیبة بن سعید می‌گوید:

صحرایى دیدم پر از شتر مرده؛ چندان‌که تعداد آن‌ها را ندانستم.

عجوزى را دیدم. پرسیدم: این شتران مال چه کسی بودند؟ جواب دادند: آن پیر را که بر آن تل نشسته است و پشم مى‏تابد.

به نزد آن پیر رفتم و پرسیدم: ای پیر، این‌همه شتر مال تو بود؟ جواب داد: به نام من بوده است.

گفتم: چه بر سر آن‌ها آمده؟ جواب داد: آن‌کس که داد، بازستاند.

گفتم: در این مصیبت چیزى هم گفتى؟ جواب داد: بلى دو بیت گفته ‏ام.

گفتم: آن شعر را بخوان.

سپس این دو بیت را خواند:

و الّذی انا عبد من خلائقه

فالمرء فی الدّهر نصب الزّرء و المحن‏

ما سرّنى أنّ ابلی فی مبارکها

و ما جرى من قضاء اللَّه لم یکن ³

" سوگند به آن‌کس که من بنده ‏اى از مخلوقات او هستم، انسان در دنیا هدف مصائب و محنت‌ها است. اگر شترانم در خوابگاه خود بودند و این قضاى الهى که اتفاق افتاد رخ نمى‏داد خوشحال نمى ‏شدم" (من تنها به رضاى او راضی‌ام و هر چه او خواسته است همان را مى ‏پسندم)

پاورقی:

1. آیات 22 و 23 سوره حدید

2. مجموعة ورام ؛ ج‏2 ؛ ص114

3. روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، ج‏19، ص: 38؛ با اندکی تصرف و روان کردن عبارت