یادگرفتن این مسائل بر همگان واجب است
انسان وقتی بالغ میشود، مکلف به انجام تکالیفی میشود که اتیان آنها درگرو شناخت تکالیف و دانستن مقدمات و شرایط آنها است.
از طرف دیگر در اتیان این تکالیف خللی ایجاد میشود که انسان بدون اطلاع از احکام آنها نمیتواند به تکلیفش عمل کند.
برفرض در وسط نماز شک کند که چند رکعت خوانده است؟ یا شک کند که یک سجده انجام داده است یا دو سجده؟ یا تشهد را فراموش کرده و وارد رکعت بعدی شود؛ یا اشتباهاً تشهد یا سلام را در غیر محل خود انجام دهد؛ یا مثالهای دیگر
در چنین مواردی تکلیف چیست؟
آیا صحیح است بدون توجه به شک و اشتباه صورت گرفته، نماز را ادامه داد؟!
یا اینکه نماز را قطع کرده و دوباره از اول خواند؟!
مطمئناً هیچیک از این راهها صحیح نیست. زیرا اولاً قطع کردن نماز واجب بهخودیخود و بدون عذر شرعی جایز نیست و ثانیاً شرع مقدس اسلام تکالیف مشخصی را برای این موارد تعیین کرده است.
به خاطر همین مسئله است که فقها فرمودهاند:
مسائلى را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد، واجب است یاد بگیرد.1
امام خمینی رحمه الله در تحریرالوسیله میفرمایند:
"یادگرفتن مسائل شرعى که غالباً مورد ابتلاء است مانند شکیات و سهویات واجب است؛ مگر آنکه اطمینان داشته باشد به چنین مسائلى مبتلا نمىشود. چنانکه یادگرفتن اجزاء عبادات و شرایط و مبطلات و مقدمات آنها واجب است. اما اگر اجمالاً بداند که عمل او داراى تمامى اجزاء و شرایط و فاقد مبطلات مىباشد این عمل صحیح است، اگرچه تفصیلاً نداند" 2
پاورقی:
1. توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج1، ص: 24
2. تحریر الوسیلة؛ ج1، ص: 9