هم‌نشین باید دارای این سه صفت باشد
از امام صادق علیه‌السلام روایت‌شده که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند:
حواریون از عیسى (علی نبینا و آله و علیه‌السلام) پرسیدند:
یا روح‌الله با چه کسی هم‌نشین باشیم؟
حضرت عیسی (علیه‌السلام) فرمود:
"مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اللَّهَ رُؤْیَتُهُ وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی الْآخِرَةِ عَمَلُهُ".1
با کسى مجالست کنید که دیدنش شما را به یاد خدا اندازد؛
و گفتارش بر علم شما بیافزاید؛
و کردارش شما را به آخرت تشویق کند.
غرض از این فرمایش نورانی، تشویق و ترغیب به مجالست با علماء عاملین است؛ چراکه این سه ویژگی فقط در علماء یافت می‌شوند.
انسان را از سه جهت می‌توان ملاحظه کرد: بعد ظاهری، علم و منطق، و کردار و عمل او.
عالم ربانی در هر سه جهت گفته‌شده الگو و سرمشق است:
اما اینکه "دیدن او انسان را به یاد خدا می‌اندازد"؛ به خاطر اینکه صفاتی که او دارد، همچون زهد، عبادت، تواضع، خشوع و خضوعش از خدا، سیمای صالح و تمامی حرکات و سکناتش، همان اوصافی است که برای بنده خدا هست.
"گفتارش بر علم شما می‌افزاید"؛ چون او هیچ‌گاه سخن بیهوده نمی‌گوید؛ وقت انسان را با مزخرفات، خزعبلات، لاطائلات و جفنجیات تلف نمی‌کند. بلکه سخنانش تماماً هدایت و درباره مبدأ و معاد و طریق بندگی است و از کلام خزائن حکمت الهی که انبیاء و ائمه معصومین علیهم‌السلام باشند نشئت می‌گیرد.
و "کردارش انسان را به آخرت تشویق می‌کند"؛ به خاطر اینکه عملش زاهدانه است. مخالفت با هوای نفس را پیشه خود کرده است؛ از شهوات پیروی نمی‌کند؛ مراقب گفتار و کردار خود است؛ از عملی که موجب گرفتاری اخروی‌اش می‌شود پرهیز می‌کند؛ و در یک‌کلام اگر بین انجام و ترک عملی مخیر شد، نظر می‌کند کدام‌یک از آن‌ها سعادت اخروی‌اش را به دنبال دارد و همان را انتخاب می‌کند.
تصور کنید اگر انسان با چنین بنده ای هم‌نشین شود، چقدر او را نسبت به دل کندن از دنیای فانی و تأمین سعادت اخروی راغب خواهد نمود!
پاورقی:
1. الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص39