مهربان‌تر از مادر!

یکی از صفات جمال خداوند، رحمانیت اوست.

رحمت عامه الهی تمامی مخلوقات را، از انسان گرفته تا حیوان، و از انسان مؤمن گرفته تا انسان غیر مؤمن، شامل می‌شود.

در فقره‌ای از دعای نورانی ماه مبارک رجب، محضر پروردگار متعال چنین عرضه می‌داریم:

"یَا مَنْ‏ یُعْطِی‏ مَنْ‏ سَأَلَهُ‏ یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ لَمْ یَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَة."

ای خدایی که به کسی که تو را می‌خواند عطا می‌کنی؛ ای خدایی که (حتی) به کسی که تو را تو را نمی‌خواند و تو را نمی‌شناسد از روی مهربانی و رحمت عطا می‌کنی!

 

رحمت خداوند چنان وسیع است که تمامی مهربانی‌ها و عطوفت‌های موجود در میان انسان‌ها و حیوانات، جلوه‌ای از رحمت بیکران الهی است.

از رسول خدا صلی‌الله علیه وآله روایت‌شده که فرمودند:

"إِنَّ لِلَّهِ مِائَةَ رَحْمَةٍ أَنْزَلَ مِنْهَا رَحْمَةً وَاحِدَةً بَیْنَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ وَ الْبَهَائِمِ وَ الْهَوَامِّ فِیهَا یَتَعَاطَفُونَ وَ بِهَا یَتَرَاحَمُونَ وَ بِهَا یَعْطِفُ‏ الْوَحْشُ‏ عَلَى‏ وَلَدِهَا فَأَخَّرَ اللَّهُ تِسْعاً وَ تِسْعِینَ رَحْمَةً یَرْحَمُ بِهَا عِبَادَهُ یَوْمَ الْقِیَامَة".²

خداوند صد رحمت دارد که یکى از آن صد رحمت را میان جن، انسان، درندگان و حشرات نازل فرموده و این مخلوقات به‌واسطه آن یک رحمت به یکدیگر عطوفت می‌کنند، باهم انس مى‏گیرند و حیوان وحشی به بچه‌اش عطوفت می‌کند.

نود و نه رحمت باقیمانده ذخیره‏اى است که پروردگار به‌وسیله آن در قیامت بندگان خود را با آن مورد ترحم قرار مى ‏دهد.

 

رحمت الهی فقط مختص به این دنیا نیست؛ بهشت جلوه اخروی رحمت پروردگار است. همچنان که بخشش خداوند از تقصیرات انسان، جلوۀ دیگری از این رحمت واسعه است.

در روایت است که:

اسیرانى را نزد پیامبر آوردند.

ناگاه زنى از میان ایشان دوان‌دوان در پى کودکى برآمد. طفل خویش را در میان اسیران یافت، به سینه گرفت و شیر داد.

رسول خدا صلی‌الله علیه وآله فرمودند:

"أَ تَرَوْنَ هَذِهِ الْمَرْأَةَ طَارِحَةً وَلَدَهَا فِی النَّارِ"

آیا گمان دارید این زن فرزند خود را در آتش بیفکند؟

یاران پیامبر پاسخ گفتند: نه به خدا سوگند.

پیامبر فرمود:

"اللَّهُ أَرْحَمُ بِعِبَادِهِ مِنْ هَذِهِ الْمَرْأَةِ بِوَلَدِهَا"

خداوند نسبت به بندگانش مهربان‌تر از این زن به فرزندش است.³

 

البته تصور نشود عفو و بخشش خداوند در روز قیامت می‌تواند بهانه و مجوزی برای ارتکاب معاصی و عدم مسئولیت در قبال اعمال باشد.

زیرا معلوم نیست بخشش خداوند شامل کسی که با چنین بهانه باطلی مرتکب مخالفت الهی شده و بدون توبه از دنیا رفته شود. همچنان که آیات و روایات مبنی بر مؤاخذه و عقاب بندگان نسبت عقاید و کردار ناشایستشان، گویای این مطلب است.

پاورقی:

1. بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج‏95 ؛ ص390

2. نهج الحق و کشف الصدق ؛ علامه حلى ؛ ص374

3. همان منبع