وضعیت متفاوت دوزخیان و بهشتیان نسبت به تلاشی که در دنیا کرده‌اند
خداوند در قرآن کریم بهرۀ انسان را سعی و کوشش او می‌داند:
«وَ أَن لَّیْسَ لِلْانسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»1
(براى انسان بهره اى جز سعى و کوشش او نیست)
حال که بهرۀ انسان از کارهایش چیزی جز سعی و کوشش او نیست، دوزخیان و بهشتیان نسبت به تلاش و کوششی که در دنیا انجام داده‌اند دو وضعیت متفاوت دارند:
«وُجُوهٌ یَوْمَئذٍ خَشِعَةٌ عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ»2
(در آن روز چهره هایى از شدت شرمسارى، حالت ذلت به خود مىگیرند. از سیمایشان این معنا خوانده مىشود که در دنیا تلاش بسیار کرده‌اند و در اینجا تلاش‌های خود را بی‌فایده یافته اند و درنتیجه خستگى دنیا از تنشان بیرون نرفته)
«وُجُوهٌ یَوْمَئذٍ نَّاعِمَةٌ لِّسَعْیهِا رَاضِیَةٌ»3
(چهره هایى دیگر در آن روز خرسند و با طراوت‌اند. پیداست که از تلاش خود در دنیا راضی‌اند)
خستگى تلاشى که اهل دوزخ در دنیا کرده‌اند از تنشان درنمی‌آید؛ به خلاف اهل بهشت که وقتى تلاش خود را سودمند مىیابند خستگى از تنشان بیرون مىآید. دوزخیان در قیامت مىبینند که آنچه در دنیا تلاش کردند، بىنتیجه مانده و خردلى سودمند نبوده؛ به خلاف اهل بهشت که از سعى و عمل خود راضی‌اند، چون همه به‌صورت بهشت و راحتى مبدل گشت.4
پی‌نوشت:
1. سوره نجم، آیه 39
2. سوره غاشیه، آیه 2 و 3
3. سوره غاشیه، آیه 8 و 9
4. المیزان فی تفسیر القرآن، ج20، ص: 273
مطالب مرتبط:
