به غیر از این سه شخص، به کسی اظهار حاجت نکن!
از مهم‌ترین سرمایه‌های هر شخص، آبرو و عزت‌نفس اوست. طوری که اگر در حفظ آن کوتاهی کند آسیب بزرگی به شخصیت او وارد می‌شود.
یکی از چیزهایی که عزت‌نفس انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، عرض نیاز و درخواست حاجت از مردم است؛ بنابراین انسان باید هرچه می‌تواند از درخواست‌هایی که منجر به ذلت نفس او می‌شوند اجتناب کند.
در آموزه‌های اسلامی سفارش‌ها متعددی برای حفظ این سرمایۀ بی‌بدیل واردشده است. سفارش‌هایی که هم در مورد نحوه درخواست حاجت از مردم و هم در مورد محل عرض حاجت بیان‌شده است.
در روایت است که مردى انصارى خدمت حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام رسید و قصد داشت از آن حضرت تقاضائى بنماید.
حضرت به آن شخص فرمود:
«یَا أَخَا الْأَنْصَارِ صُنْ وَجْهَکَ عَنْ بِذْلَةِ الْمَسْأَلَةِ وَ ارْفَعْ حَاجَتَکَ فِی رُقْعَةٍ فَإِنِّی آتٍ فِیهَا مَا سَارَّکَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ...»
ای برادر انصارى، آبروى خود را مریز؛ خواهشت را در رقعه ای بنویس؛ همانا من به خواست خدا کارى مىکنم که خرسند شوى.
پس سائل نوشت: ای اباعبداللَّه؛ فلانی پانصد دینار از من طلبکار است و عرصه را بر من تنگ کرده است؛ از او بخواهید مهلتم دهد تا گشایشى پیدا کنم.
حضرت ورقه را خواند، وارد منزل شد و کیسهاى محتوى هزار دینار آورد و فرمود:
«أَمَّا خَمْسُمِائَةٍ فَاقْضِ بِهَا دَیْنَکَ وَ أَمَّا خَمْسُمِائَةٍ فَاسْتَعِنْ بِهَا عَلَى دَهْرِکَ»
پانصد دینار را براى اداء قرضت بپرداز و پانصد دینار دیگر را صرف زندگى کن!
سپس فرمود:
«و لَا تَرْفَعْ حَاجَتَکَ إِلَّا إِلَى أَحَدِ ثَلَاثَةٍ إِلَى ذِی دِینٍ أَوْ مُرُوَّةٍ أَوْ حَسَبٍ فَأَمَّا ذُو الدِّینِ فَیَصُونُ دِینَهُ وَ أَمَّا ذُو الْمُرُوَّةِ فَإِنَّهُ یَسْتَحْیِی لِمُرُوَّتِهِ وَ أَمَّا ذُو الْحَسَبِ فَیَعْلَمُ أَنَّکَ لَمْ تُکْرِمْ وَجْهَکَ أَنْ تَبْذُلَهُ لَهُ فِی حَاجَتِکَ فَهُوَ یَصُونُ وَجْهَکَ أَنْ یَرُدَّکَ بِغَیْرِ قَضَاءِ حَاجَتِکَ»1
هیچ‌گاه جز به یکى از سه کس اظهار حاجت نکن: شخص دین‌دار، یا صاحب مروت، یا شخص صاحب حسب؛ زیرا کسی که پایبند دین است براى حفظ دین خود حاجتت را برآورده می‌کند؛ و شخص جوانمرد از مردانگى خود شرم مىکند که ناامیدت سازد؛ و شخص باتبار مىداند که احتیاج و نیازت تو را به عرضه کردن آبرو واداشته؛ پس براى حفظ آبرویت تو را دست‌خالی بازنمی‌گرداند.
پی‌نوشت: