دستورالعملی قرآنی برای کسانی که در محیط‌های غیرمذهبی هستند
بعضی از انسان‌ها در محیطی قرارگرفته‌اند که زمینه رشد معنوی و دسترسی به تکالیف شرعی برای آن‌ها فراهم نیست؛ و یا اینکه شرایط گناه و نافرمانی خداوند برای آن‌ها بیشتر مهیا است.
زندگی میان انسان‌های غافل، هم‌نشینی با دوستان ناباب، تحصیل در کشور، شهر و یا دانشگاه‌های آلوده، نمونه‌هایی از این محیط‌های ناپاک هستند که زمینه‌های انحراف را برای انسان بیشتر فراهم می‌کنند.
یکی از برنامه‌های اسلام برای کسانی که در اثر قرار گرفتن در محیط‌ها، مرتکب گناه شده و قادر به شناخت و اتیان تکالیف شرعی نیستند، هجرت کردن به مناطق مناسب است.
بدون شک زمینی به این پهناوری و اجتماعاتی به این گستردگی، مناطقی دارد که انسان با هجرت به آن امکنه، هم می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد و هم زمینه رشد معنوی خود را فراهم نماید. علی‌الخصوص در زمان فعلی که با پیشرفت امکانات، دسترسی به لوازم حیاتی و تربیتی آسان‌تر شده است.
باوجود فراهم بودن شرایط هجرت از محیط‌های آلوده به‌سوی محیط‌های مناسب، دیگر جای توجیهی برای انسان باقی نمی‌ماند که بگوید «چون من محیط آلوده‌ای بودم، گمراه شدم!».
البته هجرت همیشه به معنی ترک وطن و رفتن به جایی دور نیست؛ بلکه گاهی با ترک دوستان ناباب، تغییر محل تحصیل و امثال آن نیز این معنی صادق می‌شود.
خداوند در قرآن کریم، روایتی از آخرین لحظات زندگی انسان‌هایی نقل می‌کند که با نافرمانی خداوند به خویشتن ظلم نموده‌اند:
«إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّئهُمُ الْمَلَئکَةُ ظَالِمِى أَنفُسِهِمْ قَالُواْ فِیمَ کُنتُمْ قَالُواْ کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فىِ الْأَرْضِ قَالُواْ أَ لَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتهَُاجِرُواْ فِیهَا فَأُوْلَئکَ مَأْوَئهُمْ جَهَنَّمُ وَ سَاءَتْ مَصِیرًا»1
کسانى که فرشتگان قابض ارواح در حالى جانشان را مىگیرند که به خویشن ستم کرده اند؛ از ایشان می‌پرسند: مگر چه وضعى داشتید که این‌چنین به خود ستم کردید؟ مىگویند: در سرزمینى که زندگى مى کردیم، اقویا ما را به استضعاف کشیدند. مى پرسند: مگر زمین خدا وسیع نبود و نمىشد به سرزمینى دیگر مهاجرت کنید؟ و چون پاسخ و حجتى ندارند منزلگاهشان جهنم است که چه بد سرانجامی است.
پی نوشت:
1. سوره نساء، آیه 97