تفاوت انسان کریم با انسان پست در هنگام پیروز شدن

یکی از راه‌های شناخت انسان کریم از انسان پست، مشاهده حالات او در هنگام پیروزی و غلبه بر مخالفش است.

از امیرالمؤمنین علیه‌السلام روایت شده که فرمودند:

«ظَفَرُ الْکِرَامِ‏ عَدْلً وَ إِحْسَان،‏ ظَفَرُ اللّئام تجبّر و طغیان‏».¹

پیروزی انسان‌های کریم (بزرگوار) رفتار عادلانه و احسان کردن است؛ و پیروزی انسان‌های پست مرتبه تکبر و طغیان نمودن‏ است.

مراد از روایت فوق این است که اگر شخص کریم بر کسى پیروزی بیابد او را کریمانه می‌بخشد و از گناه او درمی‌گذرد. درحالی‌که اگر شخص دنى و پست مرتبه پیروزی بیابد عفو نمی‌کند و هرچه می‌تواند انتقام می‌گیرد.

 

نمونۀ کامل انسان‌های کریم، رسول خدا صلی‌الله علیه و آله است.

در تاریخ آمده است که وقتی آن حضرت بر مشرکین پیروز شده و بدون خونریزی مکه را فتح کردند، عفو عمومی را به شرح زیر صادر کردند:

«شما مردم هم‌وطنان بسیار نامناسبی بودید. رسالت مرا تکذیب کردید و مرا از خانه‌ام بیرون ساختید و در دورترین نقطه که من به آنجا پناهنده شده بودم با من به نبرد برخاستید. ولی من با این جرائم همۀ شمارا بخشیده و بند بندگی را از پای شما باز می‌کنم و اعلام می‌نمایم که: اذهبوا فانتم الطلقاء: به دنبال زندگی خود بروید که همۀ شما آزاد هستید.²

پی نوشت:

1. غررالحکم و درر الکلم؛ ص 439

2. فروغ ابدیت، آیت‌الله سبحانی، ج 2، ص 338