گرایشی فطری که در همۀ انسان‌ها وجود دارد
یکی از راه‌های اثبات وجود خداوند که در قرآن کریم و روایات اسلامی نیز مطرح شده است، طریق «فطرت» است.
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها»[1]
پس روى خود را به سوى دین حنیف کن که مطابق فطرت الهی است، فطرتى که خدا بشر را بر آن فطرت آفریده است.
از امام صادق علیه السلام روایت شده که دربارۀ این آیۀ شریفه فرمودند:
«فَطَرَهُمْ عَلَى التَّوْحِید»[2]: خداوند انسان‌ها را بر یگانه پرستى آفرید.
فطرت خداگرایی و یگانه پرستی، همگانی بوده و در تمام انسان‌ها وجود دارد؛ هرچند که گاهی انسان با دنباله روی از لذتها و شهوات، دچار غفلت شده و بر روی فطرت توحیدی خویش پرده می‌افکند.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمودند:
«کُلُّ مَوْلُودٍ یُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ»: هر نوزادى بر فطرت متولد مىشود.
سپس این کلام را چنین معنی کردند که:
«یَعْنِی الْمَعْرِفَةَ بِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَالِقُهُ»:
(هر نوزادى بر فطرت متولد مىشود) یعنى خداوند عزوجل را خالق خود میداند.
و در ادامه فرمودند:
«کَذَلِکَ قَوْلُهُ "وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللَّهُ"[3]»:
فطرت خداگرای انسان به این معنا است که:
«سرشت انسان به گونه ای آفریده شده که خدا را می‌شناسد و به او اذعان دارد».[5]
اگر در قرآن کریم فطرت الهی بر دین حنیف اطلاق شده است( فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها)،[6] به این معنی است که سرشت انسان به گونه‌ای آفریده شده است که دین حق با آن هماهنگ است؛ یعنی دین حق، مقتضای فطرت انسان است و آفرینش ویژۀ انسان او را به دین حق هدایت می‌کند. ازآنجا که بارزترین جلوۀ دین حق، خداشناسی است، پس خداباوری مقتضای فطرت انسان است.[7]
[1] سوره روم، آیه 30
[2] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص13
[3] سوره لقمان، آیه 25؛ سوره زمر، آیه 38
[4] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص13
[5] برهان‌های اثبات وجود خدا در فلسفه و کلام اسلامی، مؤسسه آموزش عالی امام صادق علیه‌السلام، ص 157
[6] سوره روم، آیه 30
[7] برهان‌های اثبات وجود خدا در فلسفه و کلام اسلامی، مؤسسه آموزش عالی امام صادق علیه‌السلام، ص 158