سه دلیل حضرت ابراهیم (ع) بر بطلان بت‌پرستی
*وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِبْراهیمَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا* إِذْ قالَ لِأَبیهِ یا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ ما لا یَسْمَعُ وَ لا یُبْصِرُ وَ لا یُغْنی عَنْکَ شَیْئاً*[1]
این آیات دربردارندۀ احتجاج حضرت ابراهیم علیه‌السلام با آزر دربارۀ الوهیت اصنام است.[2]
آن حضرت پرستش اصنام را از سه‌جهت بیهوده معرفی می‌کند:
اینکه نمی‌شنوند؛ اینکه نمی‌بینند؛ واینکه انسان را ازچیزی بی‌نیاز نمی‌کنند.[3]
درحقیقت آن حضرت به چند دلیل بر بت‌پرستی اشکال کردند:
1. عبادت کردن بت‌ها را خطایی بزرگ بوده و نشان‌دهندۀ نهایت نادانی بت‌پرست است. به‌خاطراینکه عبادت‌کردن نهایت تعظیم نسبت به معبود است و فقط پرستش کسی سزاوار است که بزرگ‌ترین منعم است و او کسی نیست جز خالق رازق.[4]
2. عبادت عبارت است از خضوع عابد برای معبود. این خضوع هم زمانی معقول است که معبود نسبت به خضوع عابد علم داشته باشد؛ حال‌که اصنام فاقد شعور هستند و قدرت بر دیدن و شنیدن ندارند؛ پس پرستش آنها بی‌فایده است.[5]
3. انسانی که قدرت بر شنیدن، دیدن، ضرر و نفع‌رساندن دارد برای معبود واقع‌شدن سزاوارتر است از بتی که قدرت بر هیچ‌یک از این کارها ندارد. لذا معقول نیست افضل مفضول را عبادت کند.[6]
4. چیزی که نه قدرت بر نفع‌رساندن دارد و نه ضرررساندن، توقع سود و ضرر از او وجود ندارد. پس عبادت آنها هیچ فایده‌ای ندارد؟![7] زیرا عبادت به این خاطر است که معبود نفعی را به عابد جلب کند و یا ضرری را از او دور کند.[8]
5. چیزی که قدرت حفاظت از خود درمقابل شکسته شدن ندارد (همچنان که حضرت ابراهیم با آنها چنین کرد) چطور قادر به حفاظت بندگان از متضرر شدن خواهد بود؟![9]