جنگ حضرت مهدی (ع) برای تأویل به چه معنی است؟
از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«أَنَا أُقَاتِلُ عَلَى التَّنْزِیلِ وَ عَلِیٌّ ع یُقَاتِل عَلَى التَّأْوِیل».[1]
من بر تنزیل جنگ کردم و علی علیه‌السلام بر تأویل جنگ می‌کند.
همچنین آن حضرت تعبیر «جنگ برای تأویل» را در مورد حضرت مهدی علیه‌السلام به‌کار بردند و فرمودند:
«تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ وَ التَّاسِعُ قَائِمُهُمْ یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً یُقَاتِلُ عَلَی التَّأْوِیلِ کَمَا قَاتَلْتُ عَلَی التَّنْزِیلِ»[2]
نُه نفر از صلب حسین (علیه‌السلام) امامان نیکوکار هستند و نهمی آنان قائم ایشان است که زمین را از عدل و داد پر خواهد کرد، همان‌طور که از جور پر شده باشد و بر تأویل (قرآن) جنگ می‌کند همان‌طور که من بر تنزیل آن جنگ کردم.
در اصطلاح گذشتگان، «تنزیل» بر مورد نزول گفته می‌شود. این مورد می‌تواند یک واقعه خاص باشد که آن واقعه سبب نزول آیه شده است؛ ولی «تأویل» مفهوم عامی است که از آیه برداشت می‌شود و قابل انطباق بر جریانات مشابه است.[3]
همچنان که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله برای اجرای آیات الهی در موارد نزول آن در مقابل دشمنان ایستاد و با آنان مبارزه کرد، حضرت مهدی علیه‌السلام همانند حضرت علی علیه‌السلام، با تأویل‌های نادرستی که از سوی افراد فاقد صلاحیت برای آیات قران ارائه می‌شود مبارزه خواهد کرد.
جنگ‌های پیامبر صلی الله علیه و آله در برابر مشرکان و کفار بود که اصل نزول وحی به ایشان را باور نداشتند و برای جلوگیری از اعتقاد مردم به نبوت آن حضرت و نزول وحی بر وی، تلاش می‌کردند؛ در حالی که مخالفان علی علیه‌السلام اصل قرآن را باور داشتند، اما تلاش می‌کردند آن را به گونه‌ای تفسیر و تأویل کنند که در جهت منافع قومی یا شخصی آنان باشد و از اهداف توحیدی پیامبر صلی الله علیه و آله دور گردد و روایت به این موضوع اشاره دارد.[4]
برخی دیگر تأویل در این روایت را به قرینۀ روایات و نقل‌های تاریخی به معنی عینیت بخشیدن به آموزه‌های دینی و عملی کردن آنها و به ظهور رساندنشان و معرفی حقیقت آنها دانسته‌اند و جنگ برای تأویل را به معنی مقابله با آنچه افرادی فاقد صلاحیت لازم در تأویل انجام می‌دهند گرفته‌اند که ممکن است به جنگ نیز بیانجامد.[5]