برنامۀ روزانۀ انسان عاقل در روایات
از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت شده که فرمودند:
در «صُحُف» حضرت ابراهیم علیه‌السلام آمده بود:
«عَلَى الْعَاقِلِ مَا لَمْ یَکُنْ مَغْلُوباً عَلَى عَقْلِهِ أَنْ یَکُونَ لَهُ سَاعَاتٌ سَاعَةٌ یُنَاجِی فِیهَا رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سَاعَةٌ یُحَاسِبُ نَفْسَهُ وَ سَاعَةٌ یَتَفَکَّرُ فِیمَا صَنَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ وَ سَاعَةٌ یَخْلُو فِیهَا بِحَظِّ نَفْسِهِ مِنَ الْحَلَالِ فَإِنَّ هَذِهِ السَّاعَةَ عَوْنٌ لِتِلْکَ السَّاعَاتِ وَ اسْتِجْمَامٌ لِلْقُلُوبِ وَ تَوْزِیعٌ لَهَا»[1]
انسان خردمند هر گاه کار خود را از دست نداده، باید ساعات خود را چنین قسمت کند:
بخشى که در آن با پروردگار خود مناجات کند و بخشى که در آن خود را حساب کند و بخشى که در آن در خلق و فعل خداوند بیندیشد و بخشى که به لذّت بردن از حلال اختصاص دهد؛ چون این ساعت کمک ساعات دیگر است و دلها را خرّم و آسوده مىکند.
سؤالی که وجود دارد این است که آیا مراد از این روایت، تقسیم ساعات روز به چهار قسمت است یا اینکه مراد چیز دیگری است؟
در پاسخ به این سؤال می‌گوییم:
«به نظر میرسد که مراد اختصاص زمان و اهتمام به این موارد است و این که نباید مورد غفلت قرار گیرند. لذا دلالتی بر تساوی در چهار وقت ندارند».[2]
- ۹۷/۰۷/۱۰