چرا تعیین شخص امام به مردم واگذار نشده است؟
امامت مقتضای حکمت و لطف خداوند است؛ زیرا امامت مکلفان را به انجام دادن واجبات عقلی و شرعی و ترک قبایح بر می انگیزد و مقتضای حکمت الهی این است که مکلف را از این لطف محروم نسازد.
پس در مسأله لزوم امامت اختلافی بین شیعه و سنی نیست.
آنچه در مسئلۀ امامت، مورد اختلاف بین شیعه و اهل تسنن است عبارت است از اینکه آیا فاعل مستقیم این لطف خداوند است یا مکلفان؟ به عبارت دیگر آیا تعیین شخص امام بر عهده خداوند است یا اینکه خداوند تعیین مصداق امام را بر عهده مکلفان گذاشته است؟
شیعه بر خلاف اهل تسنن، معتقد است که مصداق امام باید از سوی خداوند تعیین شود؛ زیرا:
اولا یکی از مهم‌ترین صفات امام عصمت است و عصمت امام را کسی جز خداوند نمی داند.
ثانیا احتمال دارد مکلفان در تشخیص امامی که امامت او در حق مکلف لطف است، دچار خطا شوند (با توجه به اینکه امامت هر شخصی ولو جائر و فاسق، در حق مکلفان لطف محسوب نمی‌شود؛ بلکه امامت شخصی در حق مکلفان لطف است که آن شخص شرائط امامت را دارا باشد).
امامت در بینش اسلامی، علی ربانی گلپایگانی، ص ۸۵
سعد بن عبدالله قمی از امام مهدی علیه‌السلام که در سن کودکی و در جوار پدر گرامی اش امام حسن عسکری علیهماالسلام بود سوال کرد که «دلیل اینکه تعیین امام به مردم واگذار نشه چیست»؟
امام پاسخ دادند: تعیین امام امام مصلِح مرادت است یا امام مفسِد؟
سعد بن عبدالله قمی عرض کرد: منظورم تعیین امام مصلح بود.
حضرت فرمود:
«فَهَلْ یَجُوزُ أَنْ تَقَعَ خِیَرَتُهُمْ عَلَى الْمُفْسِدِ بَعْدَ أَنْ لَا یَعْلَمَ أَحَدٌ مَا یَخْطُرُ بِبَالِ غَیْرِهِ مِنْ صَلَاحٍ أَوْ فَسَادٍ»
آیا امکان ندارند که برگزیدۀ مردم شخص مفسِدی باشد؟ چرا که کسى از درون دیگرى که صلاح است و یا فساد مطّلع نیست.
عرض کرد: بله امکان دارد.
حضرت فرمود: علت اینکه تعیین امام به مردم واگذار نشده و در اختیار خداوند است، همین است.[1]