گناهی که باعث تسلط شیطان بر انسان میشود!
از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده: حضرت موسى (علیهالسلام) نشسته بود که ناگاه شیطان سوى او آمد و کلاه دراز رنگارنگى بسر داشت. چون نزدیک حضرت موسى (علیهالسلام) رسید، کلاهش را برداشت و خدمت موسى ایستاد و به او سلام کرد.
حضرت موسى (علیهالسلام) فرمود: تو کیستى؟
گفت: من شیطانم.
حضرت موسى (علیهالسلام) فرمود: شیطان توئى؟! خدا تو را از من و از هیچ کس دیگر دور کند.
شیطان گفت: من آمدهام به خاطر منزلتى که نزد خدا دارى به تو سلام کنم.
حضرت موسى (علیهالسلام) فرمود: این کلاه چیست؟
گفت: به وسیله این کلاه دل آدمیزاد را میربایم (گویا رنگهاى مختلف کلاه، نماد شهوات و زینتهاى دنیا و عقاید فاسد و ادیان باطل بوده است که بعضی از انسانها به آنها دل میبندند).
حضرت موسى (علیهالسلام) فرمود:
«فَأَخْبِرْنِی بِالذَّنْبِ الَّذِی إِذَا أَذْنَبَهُ ابْنُ آدَمَ اسْتَحْوَذْتَ عَلَیْهِ»
به من خبر ده از گناهى که چون آدمیزاد مرتکب آن شود، بر او مسلط شوى؟
شیطان گفت:
«إِذَا أَعْجَبَتْهُ نَفْسُهُ وَ اسْتَکْثَرَ عَمَلَهُ وَ صَغُرَ فِی عَیْنِهِ ذَنْبُهُ»[1]
هنگامى که او دچار عجب و خودبرتربینی شود و عملش را زیاد شمارد و گناهش در نظرش کوچک شود.
آری خودشیفتگی نسبت به عبادات و بندگی خداوند، باعث میشود که انسان اطاعات خود را بزرگ و زیاد پندارد و در مقابل گناهان خود را درکم و کوچک بشمارد. همچنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله به ابوذر فرمودند:
«یَا أَبَا ذَرٍّ، إِنَّ الرَّجُلَ لَیَعْمَلُ الْحَسَنَةَ فَیَتَّکِلُ عَلَیْهَا، وَ یَعْمَلُ الْمُحَقَّرَاتِ فَیَأْتِی اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) وَ هُوَ مِنَ الْأَشْقِیَاءِ، وَ إِنَّ الرَّجُلَ لَیَعْمَلُ السَّیِّئَةَ فَیَفْرَقُ مِنْهَا فَیَأْتِی اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) آمِناً یَوْمَ الْقِیَامَةِ»[2]
اى اباذر؛ همانا مردی نیکوکارى میکند و به همین عمل نیک اعتماد میکند (و خیال میکند که آن عمل، او را از عذاب الهی نجات خواهد داد) و گناهان کوچک انجام میدهد تا اینکه به پیشگاه خدا مىآید و حال اینکه خداوند بر او خشمناک است؛ و همانا مردی کردار زشت انجام میدهد و سپس از آن توبه میکند؛ چنین شخصی به پیشگاه خداى عز و جل مىآید در حالی که در روز قیامت در امان است.
