در شادمانی به خاطر نعمتهایی که از آن برخوردار هستی زیادهروی نکن
خداوند مخالف شادمانی و سرور انسان در هنگام بهرهمندی او از نعمتها نیست؛ ولی یکی از آفتهایی که انسان در هنگام بهرهمندی از نعمتهای الهی دچار آن میشود این است که انسان خیال کند که دائما در حال تنعم و سرور باقی خواهد ماند و هیچگاه این نعمت از او سلب نخواهد شد. به عبارت دیگر انسان نسبت به نعمتهایی که از آن بهرهمند است اطمینان خاطر پیدا کرده و خود را مالک همیشگی آن بداند.
خداوند در قرآن کریم از این حالت انسان، با عبارت «فَرِح» یاد می کند و او را به خاطر این خصلت نکوهیده، سرزنش کرده و میفرماید:
«وَ لَئِنْ أَذَقْناهُ نَعْماءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَیَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّیِّئاتُ عَنِّی إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُور»[1]
اگر بعد از بیمارى که به وى رسیده، شفا و عافیتى به او بچشانیم مىگوید دردهاى بدى از من دور شد، و آن چنان شادى مىکند و فخر مىفروشد که گویى بهبودى را از ما ندانسته، و احتمال برگشتن بیمارى را نمى دهد.
اگر انسان فکر کند که آنچه از نعمت که در اختیار او است زوال پذیر است و نمىتوان به بقاء و دوام آن اعتماد نمود، چون امر به دست او نیست، بلکه به دست غیر او است، همچنان که احتمال دارد که آنچه از گرفتاریها و مصائب که از او برطرف شده دوباره برگردد، در این صورت دیگر خوشحال نمىشد؛ چون هیچ انسان عاقلى درباره امرى مستعار و ناپایدار خوشحالى نمىکند.[2]