چرا رسول خدا (ص)، حضرت علی (ع) را تشبیه به کعبه کرده است؟
در روایتی از رسول خدا صلی‌الله علیه وآله، حضرت علی علیه‌السلام تشبیه به کعبه شده‌اند:
«إِنَّمَا مَثَلُکَ فِی الْأُمَّةِ مَثَلُ الْکَعْبَةِ»1
مَثَل تو در میان امت حکایت کعبه است.
سؤال: چرا حضرت علی علیه‌السلام به کعبه تشبیه شده است؟
جواب این سؤال را در ادامۀ این روایت می‌توان فهمید:
«إِنَّمَا مَثَلُکَ فِی الْأُمَّةِ مَثَلُ الْکَعْبَةِ الَّتِی نَصَبَهَا اللَّهُ عَلَماً وَ إِنَّمَا تُؤْتَى مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ وَ نَأْیٍ سَحِیقٍ».2
مَثَل تو در میان امت حکایت کعبه است که خداوند آن را نشانه قرار داده است و از راه‌های سخت و دور به‌سوی او می‌آیند.
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در ضمن احتجاجی که با خوارج داشتند، این فرمایش رسول خدا صلی‌الله علیه و آله را به زیبایی تبیین فرموده‌اند:
«لَیْسَ عَلَى الْأَوْصِیَاءِ الدُّعَاءُ إِلَى أَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا یَبْعَثُ اللَّهُ الْأَنْبِیَاءَ (صلوات االله علیهم) فَیَدْعُونَ إِلَى أَنْفُسِهِمْ وَ أَمَّا الْوَصِیُ فَمَدْلُولٌ عَلَیْهِ مُسْتَغْنٍ عَنِ الدُّعَاءِ إِلَى نَفْسِهِ وَ ذَلِکَ لِمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ لَقَدْ قَالَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ- وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حج الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا»3 فَلَوْ تَرَکَ النَّاسُ الْحَجَّ لَمْ یَکُنِ الْبَیْتُ لِیَکْفُرَ بِتَرْکِهِمْ إِیَّاهُ- وَ لَکِنْ کَانُوا یَکْفُرُونَ بِتَرْکِهِمْ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ نَصَبَهُ لَهُمْ عَلَماً وَ کَذَلِکَ نَصَبَنِی عَلَماً حَیْثُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا عَلِیُّ أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى وَ أَنْتَ منی بِمَنْزِلَةِ الْکَعْبَةِ تُؤْتَى وَ لَا تَأْتِی»4
دعوت به‌سوی خود تنها وظیفه انبیاء است نه اوصیاء. اوصیاء از جانب انبیاء معرفی مىشوند و احتیاجى به معرفی کردن خود ندارند. وظیفه انبیاء معرفی جانشینان خود و دعوت مردم به‌سوی ایشان مىباشد و اهل ایمان به خدا و رسول قهرا اوصیاى انبیاء را خواهند شناخت.
اوصیاء به‌منزله کعبه اند؛ آنجا که خداوند مى فرماید: «براى خدا، حج آن خانه، بر عهده مردم است؛ (البته بر) کسى که بتواند به‌سوی آن راه یابد».
بنابراین اگر مردم برای انجام مناسک حج به‌سوی کعبه حرکت نکنند عیب و تقصیرى براى خانه کعبه ثابت نشده و کعبه کافر و مخالف شمرده نخواهد شد. بلکه کفر و تقصیر از آن مردمى است که زیارت خانه کعبه را ترک مىکنند؛ زیرا این عمل از وظائف و فرائض اهل اسلام به شمار رفته و هم خانه کعبه براى مؤمنین معرفی شده و در مقابل آنان منصوب و مشخص گردیده است.
همچنین است حال من، زیرا رسول خدا در برابر انبوه جمعیت مرا به مقام خلافت و وصایت منصوب نموده و فرموده: «اى علی همچون کعبه اى که نزد تو آیند و تو نزد ایشان نروى».
پی نوشت:
1. وسائل الشیعة؛ ج4؛ ص 302
2. همان منبع
3. سوره آل عمران، آیه 97
4. الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)؛ ج1؛ ص 188