صراط مستقیم راه چه کسانی است؟
با توجه به اینکه بعضی از آیات قرآن بعضی دیگر را تفسیر می‌کنند، یکی از بهترین تفسیرها برای آیات قرآن، تفسیر قرآن به قرآن است.
یکی از دعاها که فرد مسلمان حداقل باید روزی ده بار این دعا را در نمازهای خود بخواند، درخواست هدایت به راه مستقیم از خداوند است.
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ[1] ما را به راه راست هدایت نما.
حال سؤال این است که صراط مستقیم کدام راه است؟
خداوند در ادامۀ این آیه، راه مستقیم را برای ما معرفی می‌فرماید:
صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ ؛[2] راه کسانى که آنان را مشمول نعمت خود ساختى.
باز سؤال می‌شود "الذین انعمت علیهم" چه کسانی هستند؟
قرآن کریم خود به این سؤال پاسخ می‌دهد. آنجا که در بیان پاداش کسانی که خداوند و رسولش را اطاعت کرده‌اند می‌فرماید:
وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ. [3]
و کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) هم‌نشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدیقان و شهدا و صالحان.
بنابراین کسانی که خدا آنان را مشمول نعمت‌های خودکرده است و در مسیر مستقیم قرار دارند، چهار گروه‌اند:
انبیاء که آشنایان با وحى و آگاهان از اخبار غیبى هستند.
صدیقان یعنى کسانى که هم در بعد گفتار و هم بعد عمل بسیار صادق‌اند.
شهدا که به معناى گواهان در اعمال است. [4]
و صالحان که مراد از آن‌ها کسانیست که شایستگى نعمت خداوند را دارند. [5]
[1] سوره حمد، آیه 6
[2] سوره حمد، آیۀ 7
[3] سوره نساء آیه 69
[4] در هیچ جاى قرآن که از ماده «ش- ه- د» کلمهاى به کار رفته به معناى کشته در معرکۀ جنگ نیامده؛ بلکه مراد از آن افرادى است که گواه بر اعمال مردمند (تفسیر المیزان)
[5] برگرفته از تفسیر المیزان