فرقه‌ای انحرافی که بعد از شهادت امام کاظم (ع) و به‌دلیل طمع در مال دنیا به وجود آمد
یکی از فرقه های انحرافی که بعد از شهادت حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام به وجو آمد، فرقۀ «واقفیّه» بود.
مرحوم شیخ طوسی در مورد «واقفیّه» مى گوید:
«واقفیه» کسانی بودند که در امامت امام موسی بن جعفر علیه السلام متوقف شدند و قائل شدند به اینکه آن حضرت از دنیا نرفته است.[1] اولین کسى که اعتقاد به وقف را اظهار نمود، «علی بن أبی‌حمزة البطائنی» و «زیاد بن مروان القندی» و «عثمان بن عیسى الرواسی» بودند. آنان به دلیل طمع در دنیا و خیانت در اموالى که از حضرت موسى بن جعفر علیهما السلام در نزد آنان بود، مذهب واقفیّه را اختراع کردند و گفتند امامت در آن بزرگوار متوقف گردید».[2]
مرحوم علامه محمدباقر مجلسی نیز از بعضی نقل کرده که:
ابتداى پیدایش مذهب واقفه این بود که سى هزار دینار به عنوان زکات اموال و سایر اموالی که پرداخت آنها (به امام یا وکیل او) واجب بود پیش أَشَاعِثَة جمع شد.
این اموال را دادند به دو وکیل حضرت امام موسى بن جعفر علیه السلام در کوفه که نام یکی از آن دو حَیَّان السِّرَاج بود و مرد دیگرى که با او بود.
در آن زمان حضرت امام موسى بن جعفر علیه السلام زندانى بود و آن دو وکیل با این اموال خانهها خریدند و معامله می‌کردند و غلات می‌خریدند.
پس از درگذشت حضرت امام موسى بن جعفر علیه السلام وقتى آنها خبردار شدند، مرگ امام را انکار کردند و در بین مردم منتشر کردند که او نخواهد مرد چون قائم است. گروهى نیز بر سخن آنان اعتماد کردند تا اینکه این سخن بین مردم مشهور شد.
هنگامی که مرگ آنها فرارسید وصیت کردند که آن مال را به وارث حضرت امام موسى بن جعفر علیه السلام بپردازند. شیعیان فهمیدند که این کار آنها بواسطه طمع در تصاحب اموال بوده.[3]