دو حکایت شنیدنی دربارۀ تواضع امام رضا علیه‌السلام

امام علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام از سوی ائمۀ معصومین علیهم‌السلام ملقب به «عالم آل محمد» (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شده است.[1]

از طرف دیگر یکی از اوصاف عالم، «تواضع» است؛ همچنانکه امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند:

«التَّوَاضُعُ‏ ثَمَرَةُ الْعِلْمِ»[2] (فروتنی ثمرۀ علم است)

حضرت امام رضا علیه‌السلام بهترین نمونه برای عالمی بود که مزین به فضیلت تواضع شده بود.

نمونۀ این رفتار ایشان را در سیرۀ نقل شده از آن حضرت می‌توان مشاهده کرد.

 

روایت شده که حضرت امام رضا علیه‌السلام وارد حمام شد. شخصى که آن حضرت را نمی‌شناخت خطاب به ایشان گفت: مرا دلاکى کن.

آن حضرت شروع کرد به کیسه کشیدن به بدن او نمود.

آن شخص در این بین حضرت را شناخت و عذرخواهى نمود؛ ولى امام علیه السلام در عین حال که او را آرام می‌نمود او را کیسه می‌کشید.[3]

همچنین از مردى از اهل بلخ روایت شده که گوید: من در آن سفرى که حضرت رضا علیه السلام به خراسان می‌رفت همراه آن حضرت بودم. روزى آن حضرت غذا خواست و همه غلامان سودانی و غلامان دیگر را بر سر سفره جمع کرد (تا با او غذا بخورند).

به حضرت عرض کردم: فدایت گردم؛ (خوب نیست شما با این غلامان غذا بخورید؛) اگر شما از این غلامان کناره‌گیری کرده و غذا بخورید، براى اینها جداگانه غذا می‌دهیم؟

حضرت فرمود:

«مَهْ إِنَّ الرَّبَّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَاحِدٌ وَ الْأُمَّ وَاحِدَةٌ وَ الْأَبَ وَاحِدٌ وَ الْجَزَاءَ بِالْأَعْمَالِ‏»:

ساکت باش؛ زیرا پروردگار همۀ ما یکى است و پدر و مادر همۀ ما هم یکى است و پاداش هم دربرابر کردار و اعمال است. (حال که چنین است چرا باید از این بندگان خدا کناره‌گیری کنم؟!)[4]

[1] إعلام الورى بأعلام الهدى (ط - القدیمة)؛ ص328

[2] غرر الحکم و درر الکلم ؛ ص28

[3] مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب) ؛ ج‏4 ؛ ص362

[4] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏8 ؛ ص230