آشنایی با کتاب صحیفه سجادیه
کتاب شریف «الصحیفة السجادیة» مجموعه دعاهایى است که امام زین العابدین علیه السلام انشاء فرموده اند و امام محمد باقر علیه السلام فرزند بزرگوارشان آنها را نوشته اند و امام جعفر صادق علیه السلام نیز در مجلس حاضر بوده و آنها را مىشنیده است.
حجم کتاب
کتاب صحیفه سجادیه داراى پنجاه و چهار دعا است که شامل مباحث عرفانى، اخلاقى، اعتقادى، اجتماعى و سیاسى مىباشد.
منزلت و اعتبار
کتاب صحیفه سجادیه در میان علماى شیعه به انجیل اهل بیت و زبور آل محمد صلى اللّه علیه و آله و سلم ملقب گردیده است و همانطور که انجیل عیسى علیه السلام و زبور داود علیه السلام دو کتاب آسمانى حاوى علوم و حکم بودهاند، صحیفه هم علوم و حکمى را در بر دارد که جهانیان را به سعادت و نیکبختى مىرساند.
در بسیارى از اجازات علماى امامیه نیز این کتاب را به اُخت القرآن یعنى خواهر قرآن وصف نموده اند (در برابر نهج البلاغه که آن را «اخ القرآن» یعنى برادر قرآن گفتهاند).
شیوه اى ابتکارى
کتاب صحیفه سجادیه بسیارى از حقایق و علوم و معارف اسلامى را از راه دعا و درخواست از خداوند متعال به مردم جهان گوشزد مىفرماید و خدا و رسول و امام را با برهانى که روى دو پایه عقل و علم استوار است به همگان معرفى مىکند.
این کتاب خفتگان راه حق و حقیقت را بیدار کرده و اوصاف حسنه و اخلاق نیکو را، که سزاوار خردمندان است، مى آموزد و چگونگى حاجت خواستن از خداى تعالى و دعا نمودن درباره یکدیگر را یاد مىدهد و همگان را به راه خدا شناسى راهنمایى مىکند.
توصیه به حاکمان
امام علیه السلام در کتاب صحیفه، بزرگان و فرمانروایان و زمامداران را به فروتنى و مهربانى در برابر زیر دستان و ضعیفان جامعه تشویق مىنماید و به هنگام جنگ راههاى کمک خواستن از خداوند متعال را براى غلبه بر دشمن نشان مىدهد.
سند صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه را علاوه بر امام محمد باقر علیه السلام، زید بن على علیه السلام- برادر آن حضرت- نیز، نوشته است. این نسخه بعد از شهادت زید، به وسیله فرزندشان یحیى بن زید و توسط متوکل بن هارون در اختیار محمد و ابراهیم، پسر عموهاى یحیى بن زید قرار گرفته است.
متوکل بن هارون مىگوید: من نسخه زید بن على علیه السلام را با نسخه امام محمد باقر علیه السلام که نزد امام صادق علیه السلام بود، مقایسه کردم و حتى یک حرف با هم فرق نداشتند.
امام جعفر صادق علیه السلام صحیفه سجادیه را بر برخى از یاران خود مانند متوکل بن هارون نیز املا کرده اند و نسبت کتاب صحیفه سجادیه به امام زین العابدین علیه السلام در میان علما و فقهاى شیعه متواتر است.
منبع: نرم‌افزار جامع الأحادیث 5/3 (فرهنگ جامع روایات پیامبر اکرم «ص» و اهل بیت «ع»)؛ مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى
صحیفۀ کامله
در نسخ موجوده دارای پنجاه و چهار دعاء می باشد. لکن در «اعیان الشیعه» تعداد ان شصت و یک عدد ذکر شده است (أعیان الشیعة، السید محسن الأمین، جلد1، صفحه 633)
البته راوی صحیفه (متوکل بن هارون که یکی از اصحاب حضرت امام صادق علیه‌السلام بود؛ نه متوکل بن معتصم بن هارون عباسی ملعون که خلیفه جائر عصر امام هادی علیه‌السلام بود) در مقدمه صحیفه می گوید:
حضرت صادق علیه‌السلام دعاهای صحیفه را به من املا نمود و آنها هفتاد و پنج باب بود و یازده باب آن از من ساقط شده و شصت و چهار باب را حفظ کرده ام (صحیفه سجادیه کامله؛ ترجمه فیض الاسلام، ص ۲۳). معلوم می شود از این که حفظ کرده بود نیز ده دعاء از دست رفته و اکنون پنجاه و چهار دعاء باقیمانده است.
مطالب مرتبط: