کمترین و بیشترین درجۀ جهل
امام صادق علیه السلام فرمودند:
«أَدْنَى صِفَةِ الْجَاهِلِ دَعْوَاهُ بِالْعِلْمِ بِلَا اسْتِحْقَاقٍ وَ أَوْسَطُهُ جَهْلُهُ بِالْجَهْلِ وَ أَقْصَاهُ جُحُودُهُ بِالْعِلْمِ» (مصباح الشریعة؛ ص76)
کمترین صفت جاهل آن است که، ادعاى علم و معرفت مىکند بدون آنکه اهل آن و سزاوار این ادعاء باشد؛
و حد متوسط صفت جاهل آن است که به جهالت خود توجه نداشته و جاهل باشد؛
و حد نهائى صفت جاهل آن است که علم (و حقیقت) را انکار کند.
و چه زیبا سروده است آن شاعر که:
آن کس که بداند و بخواهد که بداند
خود را به بلندای سعادت برساند
آن کس که بداند و بداند که بداند
اسب شرف از گنبد گردون بجهاند
آن کس که بداند و نداند که بداند
با کوزه ی آب است ولی تشنه بماند
آن کس که نداند و بداند که نداند
لنگان خرک خویش به مقصد برساند
آن کس که نداند و بخواهد که بداند
جان و تن خود را ز جهالت برهاند
آن کس که نداند و نداند که نداند
در جهل مرکب ابدالدهر بماند
آن کس که نداند و نخواهد که بداند
حیف است چنین جانوری زنده بماند
