پیامد نسبت ناروا دادن به دیگران
يكشنبه, ۲۶ آذر ۱۴۰۲، ۰۷:۴۵ ب.ظ
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در خطبه فدکیه، حکمت نهی خداوند از از نسبت ناروا دادن به دیگران را چنین بیان فرموده است:
«و (جَعَلَ اللهُ) اجْتِنابَ القَذْفِ حِجاباً عَنْ اللَعْنَة» [خداوند «از نسبت ناروا دادن به دیگران» نهی کرد تا خود را در معرض لعنت پروردگار قرار ندهید].
«قَذْفُ» در لغت به معنی دور افکندن است و استعاره از عیبجویى و ناسزا گفتن شده است. [1] در اصطلاح فقهی نیز عبارت است از نسبت ناروا دادن و متهم ساختن فردی به جرم زنا و لواط. [2]
در روایتی از امام صادق علیه السلام نیز «قذف» در کنار نومیدى از رحمت خداست (در دنیا) و یأس از مرحمت او (در آخرت) و ایمنى از مکر خدا (یعنى از عذاب او) و قتل نفسى که خدا حرام کرده و نافرمانى پدر و مادر و خوردن مال یتیم بنا حق و خوردن ربا بعد از دانستن و تعرب بعد از هجرت و فرار از جهاد، یکی از گناهان کبیره شمرده شده است. [3]
از فرمایش حضرت زهرا چنین استفاده می‌شود که یکی از پیامدهای قذف، این است که قذف کننده مشمول «لعنت» واقع می‌شود. «لعنت» نیز به معنی اعلان تنفر و بیزاری از طرف مقابل و آرزوی دور شدن او از رحمت خداوند است.[4] بنابراین کسی که به دیگری نسبت ناروای زنا و لواط بزند، از رحمت خدا دور خواهد بود.
امام صادق علیه‌السلام از حکیمی چنین نقل می کند: «الْبُهْتَانُ عَلَى الْبَرِیِّ أَثْقَلُ مِنَ الْجِبَالِ الرَّاسِیَاتِ»[5] [تهمت زدن به بی گناه از کوه های عظیم نیز سنگین تر است].
روایت شده حضرت امام صادق علیه‌السلام دوستى داشت که آن حضرت را به هر جا که میرفت رها نمی‌کرد و از او جدا نمی‌شد. روزى در بازار کفاش‌ها همراه حضرت میرفت و دنبالشان غلام او که از اهل سند بود مىآمد، ناگاه آن مرد به پشت سر خود متوجه شده و غلام را خواست و او را ندید و تا سه مرتبه بدنبال برگشت و او را ندید، بار چهارم که او را دید گفت «یَا ابْنَ الْفَاعِلَةِ أَیْنَ کُنْتَ» (اى زنا زاده کجا بودى؟) حضرت امام صادق علیه‌السلام دست خود را بلند کرده و به پیشانى خود زد (فَرَفَعَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَدَهُ فَصَکَّ بِهَا جَبْهَةَ نَفْسِهِ) و فرمود: «سُبْحَانَ اللَّهِ تَقْذِفُ أُمَّهُ قَدْ کُنْتُ أَرَى أَنَّ لَکَ وَرَعاً فَإِذَا لَیْسَ لَکَ وَرَعٌ فَقَالَ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ أُمَّهُ سِنْدِیَّةٌ مُشْرِکَةٌ فَقَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ لِکُلِّ أُمَّةٍ نِکَاحاً تَنَحَّ عَنِّی [سبحان اللَّه مادرش را بزنا متهم کنى؟ من خیال می‌کردم تو خوددار و پارسائى و اکنون مى بینم که ورع و پارسائى ندارى؟ عرض کرد: قربانت گردم مادرش زنى است از اهل سند و مشرک است؟ فرمود: مگر ندانسته که هر ملتى براى خود ازدواجى دارند، از من دور شو]. عمرو بن نعمان (راوى حدیث) گوید: « قَالَ فَمَا رَأَیْتُهُ یَمْشِی مَعَهُ حَتَّى فَرَّقَ الْمَوْتُ بَیْنَهُمَا» [دیگر او را ندیدم که با آن حضرت راه برود تا تا آنگاه که مرگ میان آنها جدائى انداخت]. و در روایت دیگرى است که فرمود: « إِنَّ لِکُلِّ أُمَّةٍ نِکَاحاً یَحْتَجِزُونَ بِهِ مِنَ الزِّنَا»[6] [(آیا ندانسته که) براى هر امتى ازدواجى است که به وسیله آن از زنا جلوگیرى کنند].[7]
مصادیقی از افتراها در قرآن کریم:
انتساب فرزند نامشروع به شوهر (ممتحنه، آیه 12)
انتساب گناه خود به دیگری (احزاب، آیه 58)
نسبت بی عفتی به زنان (نساء، آیه 156)
[1] مفردات ألفاظ القرآن، ص 661
[2] الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشى - کلانتر)، ج9، ص: 166
[3] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، ص: 280
[4] تفسیر نمونه، ج 5، ص 43
[5] الأمالی (مرحوم شیخ صدوق)، ص: 245
[6] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص324، ، 4جلد، کتاب فروشى علمیه اسلامیه - تهران، چاپ: اول، 1369 ش
[7] ترجمه مصطفوى ؛ ج4 ؛ ص15