چند مورد از ویژگیهای شیعیان در بیان امام صادق علیهالسلام
امام صادق علیهالسلام در ضمن فرمایشاتی به عبدالله بن جندب فرمودند:
«یَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّمَا شِیعَتُنَا یُعْرَفُونَ بِخِصَالٍ شَتَّى» [پسر جندب! شیعه ما را با چند نشانه باید شناخت]:
«بِالسَّخَاءِ» [سخاوت]
«وَ الْبَذْلِ لِلْإِخْوَانِ» [بخشش به برادران]
«وَ بِأَنْ یُصَلُّوا الْخَمْسِینَ لَیْلًا وَ نَهَاراً» [پنجاه رکعت نماز[1] (واجب و نافله) شبانه روز]
«شِیعَتُنَا لَا یَهِرُّونَ هَرِیرَ الْکَلْبِ» [شیعیان ما نه چون سگان[2] زوزه کشند]
«وَ لَا یَطْمَعُونَ طَمَعَ الْغُرَابِ» [نه مانند کلاغ[3] طمع ورزند]
«وَ لَا یُجَاوِرُونَ لَنَا عَدُوّاً» [با دشمنان ما مجاورت و همنشینی نکنند]
«وَ لَا یَسْأَلُونَ لَنَا مُبْغِضاً وَ لَوْ مَاتُوا جُوعاً» [دست نیاز به سوى دشمنان ما دراز نکنند گرچه از گرسنگى بمیرند[4]]
«شِیعَتُنَا لَا یَأْکُلُونَ الْجِرِّیَ» [شیعه ما مارماهى نخورند][5]
«وَ لَا یَمْسَحُونَ عَلَى الْخُفَّیْنِ» [روى کفش مسح نکشد][6]
«وَ یُحَافِظُونَ عَلَى الزَّوَالِ» [مراقب اول ظهر (براى نماز) هستند]
«وَ لَا یَشْرَبُونَ مُسْکِراً»[7] [مستکنندهها را نمینوشند].
[1] البته نمازهای واجب و نافله شبانه روزی 51 رکعت (اگر دو رکعت نافله عشاء نشسته را یک رکعت ایستاده حساب کنیم) است ولی از باب تغلیب عدد پنجاه بر فروعات و اکتفاء به ذکر دهگان عدد، پنجاه رکعت گفته شده است.
[2] یکی از ویژگیهای سگ، پارس کشیدن و حمله کردن است؛ مؤمن نیز نباید پرخاشگری کرده و با داد و فریاد و حمله به دیگران از مسیر عدالت خارج شود.
[3] یکی از ویژگیهای کلاغ این است که گاهی چیزهایی که به آنها نیاز ندارد را نیز جمع آوری میکند؛ همچنانکه انسان طمعکار نیز به چیزی که برایش کافی است قانع نمیشود و بیش از نیاز خودش مادیات را جمعآوری میکند.
[4] با توجه به آیات و روایات دیگر، مراد از این فقره این است که شیعیان تا میتوانند نیاز خود را از طریق مؤمنان دیگر برآورده میکنند و تا میتوانند به سراغ دشمنان اهل بیت نمیروند؛ وگرنه در هنگام اضطرار و خوف بر جان، حفظ جان واجب است ولو با درخواست از دشمنان باشد.
[5] زیرا ماهیهای بدون پولک، حرام گوشت بوده و خوردن آنها حرام میباشد.
[6] همچنانکه اهل تسنّن گاهی اوقات آن را جایز میدانند.
[7] ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله علیه و آله، ص 303؛ 1جلد، جامعه مدرسین - قم، چاپ: دوم، 1404 / 1363ق.