فرق بین حلم وکظم غیظ

یکی از کمالات انسانی و صفات پسندیده، حلم (بردباری) و کظم غیظ (فروبردن خشم) است.

هرچند حلم و کظم غیظ معنایی نزدیک به هم دارند؛ ولی بعضی بین این دو خصلت فرق گذاشته‌اند. همچنان که "ابو حامد غزالى" در کتاب "إحیاء علوم الدین" در بیان فرق بین حلم و کظم غیظ چنین می‌نویسد:

حلم افضل از کظم غیظ است؛ به خاطر اینکه کظم غیظ عبارت است تحمل و فروبردن خشم که تکلف آور است و کسی نیاز به فروبردن خشم دارد که خشمش فوران کند که این نیاز به مجاهدت سختی دارد. ولی زمانی که مدتی نسبت به کظم غیظ عادت کرد، دیگر خشمش فوران نخواهد کرد؛ و اگر کسی خشمگین شد، ولی فروبردن خشم برایش زحمتی نداشت، این حلم و بردباری طبیعی است که دلالت بر کمال عقل و تسلط عقل بر غضب دارد.¹

پی‌نوشت:

1. إحیاء علوم الدین، جلد 9، ص: 109