مسئولیت گوش، چشم و قلب در قرآن کریم
اسلام دین عقل است؛ دین منطق است. اساساً در اسلام چیزی که پایه‌ای وهمی و غیر علمی داشته باشد وجود ندارد. حتی معارف و احکامی که در ظاهر، عقل نسبت به آنها حکمی ندارد، ریشۀ آنها به یک سری مبانی عقلی و یقینی می‌رسد.
به عبارت دیگر، دین‌داری محصول علم انسان است، نه محصول جهل او!
به همین دلیل است که خداوند در قرآن کریم انسان را نسبت به دریافت‌های حسی و قلبی‌اش مسئول می‌داند و به اجازه نمی‌دهد که دنباله‌رو هر چیزی که می‌شنود یا می‌بیند و یا به قلبش خطور می‌کند باشد؛ بلکه همۀ این شنیده‌ها و دیده‌ها و خطورات قلبی زمانی برای انسان حجت شرعی هستند و او را در پیشگاه الهی معذور می‌دارند که به درجۀ علم برسند:
«وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً»[1]
دنبال روى از چیزهایى که علم به آنها ندارى نکن؛ زیرا خداوند سبحان به زودى از گوش و چشم و فؤاد که وسائل تحصیل علمند بازخواست مى فرماید؛ چرا که گوش و چشم و فؤاد نعمت‌هایى هستند که خداوند ارزانى داشته است تا انسان به وسیله آنها حق را از باطل تمیز داده و خود را به واقع برساند و به وسیله آنها اعتقاد و عمل حق تحصیل نماید و به زودى از یک یک آنها بازخواست مىشود که آیا در آنچه که کار بستى، علمى به دست آوردى یا نه و اگر به دست آوردى پیروى هم کردى یا خیر؟[2]
