منشور حکومت‌داری در عهدنامۀ امیرالمؤمنین علیه‌السلام با مالک اشتر
یکی از فرمایشات راه‌گشای امیرالمؤمنین علیه‌السلام که منشور حکومت‌داری محسوب می‌شود و می‌تواند الگوی بی‌نظیری برای حکمرانان و مسئولین قرار بگیرد، فرمایشات آن حضرت به مالک اشتر است در هنگامی که او را برای فرمان‌روایی مصر می‌فرستاد.
آن حضرت در ضمن نامه‌ای از مالک اشتر پیمان گرفت و به او فرمود:
«أَشْعِرْ قَلْبَکَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَکُونَنَّ عَلَیْهِمْ سَبُعاً ضَارِیاً تَغْتَنِمُ أَکْلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْقِ یَفْرُطُ مِنْهُمُ الزَّلَلُ وَ تَعْرِضُ لَهُمُ الْعِلَلُ وَ یُؤْتَى عَلَى أَیْدِیهِمْ فِی الْعَمْدِ وَ الْخَطَإِ فَأَعْطِهِمْ مِنْ عَفْوِکَ وَ صَفْحِکَ مِثْلِ الَّذِی تُحِبُّ وَ تَرْضَى أَنْ یُعْطِیَکَ اللَّهُ مِنْ عَفْوِهِ وَ صَفْحِه فَإِنَّکَ فَوْقَهُمْ وَ وَالِی الْأَمْرِ عَلَیْکَ فَوْقَکَ وَ اللَّهُ فَوْقَ مَنْ وَلَّاکَ وَ قَدِ اسْتَکْفَاکَ أَمْرَهُمْ وَ ابْتَلَاکَ بِهِم»[1]
مهربانى و خوش رفتارى و نیکوئى با رعیّت را در دل خود جاى بده و مبادا نسبت به ایشان (مانند) جانور درنده بوده خوردنشان را غنیمت بدانى؛ چراکه آنان دو دسته اند: یا با تو برادر دینی هستند یا در آفرینش مانند تو هستند که از پیش گرفتار لغزش بوده و سبب‌هاى بدکارى عمداً و سهواً (دانسته یا ندانسته) به آنان رو آورده در دستشان قرار مى گیرد؛ پس با بخشش و گذشت خود، آنان را عفو کن، همانطور که دوست دارى خدا با بخشش و گذشتش تو را بیامرزد؛ زیرا تو بر آنها برترى و کسی که تو را به حکمرانى فرستاده از تو برتر است و خدا برتر است از کسی که این حکومت را به تو سپرده و خواسته است کارشان را انجام دهى و آنان را سبب آزمایش تو قرار داده است.[2]