پاسخ به یک شبهۀ مهم قرآنی
درسی از صفحه دهم قرآن کریم
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هادُوا وَ النَّصارى وَ الصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون»[1]
کسانى که (به پیامبر اسلام) ایمان آوردهاند و یهود و نصارى و صابئان (پیروان یحیى یا نوح یا ابراهیم علیهم السلام) آنها که ایمان به خدا و روز رستاخیز آوردهاند و عمل صالح انجام دادهاند، پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است و هیچ‌گونه ترس و غمى براى آنها نیست (و هرکدام از پیروان ادیان که در عصر و زمان خود بر طبق وظائف و فرمان الهى عمل کردهاند مأجورند و رستگار).[2]
یک سؤال مهم:
بعضى از بهانهجویان، آیه فوق را دستاویزى براى افکار نادرستى از قبیل صلح کل و اینکه پیروان هر مذهبى باید به مذهب خود عمل کنند قرار دادهاند. آنها مىگویند بنا بر این آیه لازم نیست یهود و نصارى و پیروان ادیان دیگر اسلام را پذیرا شوند؛ همین‌قدر که به خدا و آخرت ایمان داشته باشند و عمل صالح انجام دهند کافى است.
پاسخ:
1. به‌خوبی مىدانیم که آیات قرآن یکدیگر را تفسیر مىکنند.
قرآن در آیه 85 سوره آل‌عمران مىگوید: «وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ» (هر کس دینى غیر از اسلام براى خود انتخاب کند پذیرفته نخواهد شد).
2. آیات قرآن پر است از دعوت یهود و نصارى و پیروان سایر ادیان به‌سوی این آئین جدید (اسلام). اگر تفسیر فوق صحیح باشد با بخش عظیمى از آیات قرآن تضاد صریح دارد. بنابراین باید به دنبال معنى واقعى آیه رفت.[3]
در اینجا دو تفسیر از همه روشن‌تر و مناسب‌تر به نظر مىرسد.
تفسیر اول: اگر یهود و نصارى و مانند آنها به محتواى کتب خود عمل کنند، مسلماً به پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله ایمان مىآورند؛ چراکه بشارت ظهور او با ذکر صفات و علائم مختلف در این کتب آسمانى آمده است.
تفسیر دوم: این آیه ناظر به سؤالى است که براى بسیارى از مسلمانان در آغاز اسلام مطرح بوده. آنها در فکر بودند که اگر راه حق و نجات تنها اسلام است، پس تکلیف نیاکان و پدران ما چه مىشود؟ آیا آنها به خاطر عدم درک زمان پیامبر اسلام و ایمان نیاوردن به او مجازات خواهند شد؟
در اینجا آیه فوق نازل گردید و اعلام داشت هرکسی که در عصر خود به پیامبر بر حق و کتاب آسمانى زمان خویش ایمان آورده و عمل صالح کرده است اهل نجات است و جاى هیچ‌گونه نگرانى نیست.
بنابراین یهودیان مؤمن و صالح العمل قبل از ظهور مسیح، اهل نجاتند، همان‌گونه مسیحیان مؤمن قبل از ظهور پیامبر اسلام.[4]
[1] سوره البقرة، آیه 62
[2] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج1، ص 282
[3] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج1، ص 283
[4] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج1، ص 284