دلیل شکست مسلمانان در جنگ احد از لسان قرآن کریم
درسی از صفحه شصت و نهم قرآن کریم
مسلمانان در آغاز جنگ احد با اتحاد و شجاعت خاصى جنگیدند و به‌زودی پیروز شدند، ولى نافرمانى جمعى از تیراندازان که سنگر خود را رها کردند و به جمع‌آوری غنائم مشغول شدند سبب شد که ورق برگردد و شکست سختى به لشگر اسلام وارد گردد.
هنگامی‌که مسلمانان با دادن تلفات و خسارات سنگینى به مدینه بازمی‌گشتند با یکدیگر مى گفتند مگر خداوند به ما وعده فتح و پیروزى نداده بود؟ پس چرا در این جنگ شکست خوردیم؟
خداوند در آیه 152 سوره آل‌عمران، به این شبهه پاسخ می‌دهد و علل شکست را چنین بیان می‌کند که:
«وعده خدا درباره پیروزى شما کاملاً درست بود و به همین دلیل در آغاز جنگ پیروز شدید و به‌فرمان خدا دشمنان را به قتل مى رساندید و این وعده تا زمانى که دست از استقامت و پیروى فرمان پیغمبر برنداشته بودید ادامه داشت، شکست از آن زمان شروع شد که سستى و نافرمانى شما را فراگرفت» (وَ لَقَدْ صَدَقَکُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذا فَشِلْتُمْ).
سپس می‌فرماید:
«پس از مشاهده آن پیروزى چشم‌گیر که موردعلاقه شما بود راه عصیان پیش گرفتید و (بر سر رها کردن سنگرها) به نزاع پرداختید» (وَ تَنازَعْتُمْ فِی الْأَمْرِ وَ عَصَیْتُمْ مِنْ بَعْدِ ما أَراکُمْ ما تُحِبُّونَ).
سپس مى افزاید:
«در این موقع جمعى از شما خواستار دنیا و جمع غنائم بودید درحالی‌که جمعى دیگر ثابت‌قدم و خواستار آخرت و پاداش‌های الهى بودند (در اینجا ورق برگشت) و خداوند پیروزى شما را به شکست تبدیل کرد تا شما را بیازماید و تنبیه کند و پرورش دهد» (مِنْکُمْ مَنْ یُرِیدُ الدُّنْیا وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرِیدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَکُمْ عَنْهُمْ لِیَبْتَلِیَکُمْ).
برگزیده تفسیر نمونه، ج1، ص 338 و 339